Христиандық біртіндеп платондық идеялар билеген салаларға жақындап келе жатты. Кейінірек христиан ойшылдары өздерінің діни әсерлерін түсіндіруге әрекет жасаған кезде, плотин мен оның пұтқа табынушы ізбасарларының неоплатондық ойларына жүгінулері табиғи болып көрінді.
Дала – үйлесімді әрі ақылға сыймайтын, математикалық асқан дәлдікпен қиюласқан, жаратылыстың Аспан атты сәулеттік кереметі тиянақ тапқан ұлы негіз, іргетас.
Сүгірдің «Бозінгенінің» шығуы туралы ақиқат деректерді сараласақ ол да осы қазақ пен қырғызға ортақ жоғарыдағы ертегілердің аңысына (сюжетіне) ұқсас, мағыналас келеді.
Адамдардың көпшілігіне ешқандай экзотика керек емес, өйткені оларға жаңалық деген идеяның өзі жақпайды. Олар қалыптасқан ғұрыптарды – дәстүрмен байланыс арқылы сездіреді.
Христиандық IV ғасырдың соңында «Әрекеттер» тізіп шыққан жерлерде күшейе бастайды. Ол «құдайдан қорқушылар», яғни прозелиттер көп келетін еврей диаспораларындағы синагогаларда да тамыр жаяды.
Ежелгі адамзат қауымында мәдениет қай мыңжылдықта пайда болған? Тарихшылар, археологтар және көне тарих мәселелерін зерттейтін антропологтар философтармен біріге отырып, ежелгі алғашқы адамдардың жабайылықты қалдырған кезі өлген кісіні алғаш жер қойнына тапсырып, жерлеуі болып табылады деген ойға келді.
Ерте, ерте, ертеде, бір байтақ далада елге танымал екі айлакер адам өмір сүріпті. Бірі – жеңілтек, бірақ тапқыр Қаңбақ шал, ал екіншісі – ақылды, бірақ қу Алдар көсе.
Ерте, ерте, ертеде, орманды алқапта айлакер Түлкі мен ашқарақ Қасқыр өмір сүріпті. Қасқыр күшті, бірақ ақылы аздау болса, ал Түлкі қу, айлакер әрі пысық еді.
Ерте, ерте, ертеде, байтақ қазақ даласында аты аңызға айналған батыр Ер Төстік өмір сүріпті. Ол өз елін жаулардан қорғап, жерін сақтап қалған хас батыр еді.
Ерте, ерте, ертеде, бір елде ақылымен, тапқырлығымен аты шыққан Тазша бала өмір сүріпті. Ол кедей болса да, ешқашан мойымай, өзінің тапқырлығы мен сөзге шеберлігінің арқасында небір қиындықтардан жол тауып шығатын.