Ерте, ерте, ертеде, орманды алқапта айлакер Түлкі мен ашқарақ Қасқыр өмір сүріпті. Қасқыр күшті, бірақ ақылы аздау болса, ал Түлкі қу, айлакер әрі пысық еді.
Ерте, ерте, ертеде, қазақ даласында Алдар Көсе есімді айлакер, тапқыр әрі әділ жігіт өмір сүріпті. Ол қашанда байлардың сараңдығы мен әділетсіздігін әшкерелеп, қарапайым халықтың қамын ойлап жүретін.
Ертеде бір елде Тазша бала деген ақылды да тапқыр бала өмір сүріпті. Ол ешқашан уайым-қайғыға берілмейтін, кез келген қиындықтың шешімін тауып, күлдіріп жүретін ерекше бала екен.
Қазақтардың ырымы бойынша, үй иесі – адамға қастық қылатын кемпір. Ол түнде жасырынған жерінен шығып, үйдегі заттардың орындарын ауыстырып, нәрселерді тығып қояды, тарсылдатып, сылдырлатып, аһылап - үһілеп адамның мазасын алады
Есте жоқ ескі заманда алып Алтай тауын қоныстанған бір қауым жұрт болыпты. Олар жыныс орманды жамылып, аң аулап, жеміс - жидек теріп жеп күнелтеді екен.