Ертегі: Тазша бала және сиқырлы дорба

Ертегі: Тазша бала және сиқырлы дорба

Ертеде бір елде Тазша бала деген ақылды да тапқыр бала өмір сүріпті. Ол ешқашан уайым-қайғыға берілмейтін, кез келген қиындықтың шешімін тауып, күлдіріп жүретін ерекше бала екен. Бір күні Тазша бала жолға шығып, үлкен бір орманның шетіне келеді. Күн ысып, шөлдеген соң өзен жағасына отырып демалмақ болады. Сол сәтте оған бір шал кездеседі. Шалдың қолында ескі дорба бар екен.

– Әй, бала, шөлдеген сияқтысың ғой. Саған бір жұмбақ айтайын. Егер шешсең, мына сиқырлы дорбаны саған беремін, – дейді шал.

– Жарайды, шал ата. Жұмбағыңыз қиын болмаса, мен шешіп көрейін, – дейді Тазша бала күліп.

Шал жұмбағын айтыпты:
– Алты аяқтап жүреді, бірақ қас қаққанша жоқ болады. Ол не?

Тазша бала сәл ойланып тұрып:
– Бұл – алтыаяқ шаян ғой! Жағалауда олар әп-сәтте тас астына тығылады! – деп жауап беріпті.

Шал қуанып:
– Дұрыс айттың, Тазша бала! Уәдемде тұрып, мына сиқырлы дорбаны саған беремін. Бұл дорбаға кез келген нәрсені салсаң, ол жоқ болып кетеді. Бірақ оның ішінде не бар екенін білген адам үлкен байлыққа кенеледі, – деп дорбаны ұстатыпты.

Тазша бала дорбаны алып, әрі қарай жолға шығады. Жолда бір қалаға тап болады. Ол қалада сараң әрі озбыр патша өмір сүріпті. Халықты қатты қысып, байлығын өзіне жинай береді екен. Тазша бала бұл патшаның сарайына барып:

– Уа, патша! Менде сиқырлы дорба бар. Бұл дорбаға не салсаңыз да, ол әп-сәтте жоқ болады, – дейді.

Патша қызығып:
– Көрейік, ендеше! Егер сөзің рас болса, мен саған қазынамның жартысын беремін, – дейді.

Патша дорбаға алтын теңгелерін сала бастайды. Бірақ қанша салса да, алтынның ізі де қалмайды. Сарайдағылар таңданып:

– Бұл расымен де сиқырлы дорба екен! – деседі.

Біраздан кейін патша:
– Мынаны тоқтат! Алтындарымды қайтарып бер! – деп айқайлайды.

Сонда Тазша бала сабырлы қалпымен:
– Жоқ, тақсыр! Алтынды қайтару үшін менің шартымды орындауыңыз керек. Енді халыққа әділ болыңыз, оларға ауыр салық салмаңыз. Сонда ғана дорбамның құпиясын ашып, алтындарыңызды қайтара аламын, – дейді.

Патша амалсыз келіседі. Ол халыққа әділ болуға уәде береді. Тазша бала дорбаның аузына үш рет қолын тигізіп:

– Сиқырлы дорба, ішіңдегі байлықты кері қайтар! – дейді.

Дорбадан жарқырап алтындар төгіле бастайды. Патша қуанғаннан көзіне жас алып:
– Рахмет саған, ақылды бала! Сен мені дұрыс жолға түсірдің, – дейді.

Тазша бала халықтың ризашылығын алып, әрі қарай сапарын жалғастырыпты. Ал патша халыққа әділ басшы болып, елде тыныштық орнапты.

Содан бері Тазша баланың тапқырлығы мен әділдігі ел аузында аңыз болып қалыпты.