Қасқыр мен түлкі

Қасқыр мен түлкі

Ерте, ерте, ертеде, орманды алқапта айлакер Түлкі мен ашқарақ Қасқыр өмір сүріпті. Қасқыр күшті, бірақ ақылы аздау болса, ал Түлкі қу, айлакер әрі пысық еді. Түлкі әрдайым өз пайдасын ойлап, Қасқырды алдап кететін.
Бір күні Қасқыр қатты ашығып, орман ішін кезіп жүріп, Түлкіге жолығады.
— Түлкіжан, менің қарным ашты, маған тамақ табуға көмектесші, — деп жалынғандай болады Қасқыр.
Түлкі күліп: — Жарайды, Қасеке, егер менің айтқаныммен жүрсең, саған тамақ тауып беремін, — дейді.
Қасқыр қуанып, Түлкінің айтқанын істеуге келіседі. Түлкі оны жақын маңдағы ауылға ертіп барады. Ауылда бір үйдің қорасында майлы қойлар жайылып жүр екен.
— Сен қазір сол қораға кіріп, қалаған қойыңды жей бер, — дейді Түлкі. — Бірақ асықпа, дауысыңды шығарма, әйтпесе ұсталып қаласың.
Қасқыр айтқандай, қораға кіріп, бір қойды құлатып, жей бастайды. Бірақ тамаққа тойып алған соң, қатты ұйқысы келеді де, қораның ішінде ұйықтап қалады. Осы кезде Түлкі қасындағы иттерді оятып: — Әй, қасқыр қорадағы қойды жеп жатыр! — деп айқай салады.
Иттер үріп, үй иелері оянып, қораға жүгіріп келеді. Қасқыр оянып, сасқалақтап қашуға тырысады, бірақ қорадан әрең шығып, иттердің тісінен зорға құтылады. Бүкіл денесі жараланып, Түлкінің соңынан әрең жүріп келеді.
— Ей, Түлкі, неге мені алдап кеттің? — деп ашуланады Қасқыр.
Түлкі күлімсіреп: — Мен сені алдаған жоқпын, сен өзің тойымсыздық жасап, көп жеймін деп ұсталып қалдың, — деп жауап береді.
Біраз уақыт өткен соң, Қасқыр тағы да ашығып, Түлкіден көмек сұрайды. Түлкі енді оны мұз қатқан өзенге апарып: — Мұнда балық көп, сен құйрығыңды суға малып отырсаң, балықтар өздері ілігеді, — дейді.
Қасқыр сеніп, мұздың үстіне отырып, құйрығын суға салып, шыдамдылықпен күтеді. Бірақ қысқы түн қатты суық болғандықтан, су мұз болып қатады да, Қасқырдың құйрығы мұзға жабысып қалады.
Таң ата ауылдың адамдары мұз үстінде отырған Қасқырды көріп, таяқпен сабай бастайды. Әзер дегенде құйрығын жұлып, әрең қашып құтылады. Қасқыр қатты ызаланып, енді Түлкіні қолға түсіріп, кек алмақ болады.
Көп ұзамай, Түлкі орманда серуендеп жүргенде Қасқыр оны ұстап алып: — Енді сені жеймін! — дейді.
Түлкі саспай: — Қасеке, мені жегенше, саған әлдеқайда дәмді тамақ барын айтсам қайтесің? — дейді.
Қасқыр ойланып: — Қандай тамақ? — деп сұрайды.
— Анау қырдың ар жағында үлкен той болып жатыр, дастарқанда тауық, қой, тіпті тәттілер де бар. Егер мені босатсаң, сені сонда бастап барамын, — дейді Түлкі.
Қасқыр ашкөзденіп, Түлкінің айтқанына тағы сеніп, оны босатып жібереді. Бірақ Түлкі қырдан асып кеткен соң, артына қарап күліп: — Қош бол, Қасеке! Бұл да сенің ақымақтығыңның кесірі! — деп, орманға сіңіп жоқ болып кетеді.
Осылайша, Түлкінің айлакерлігі, Қасқырдың аңғал мінезі тағы да көрініп, Қасқыр қайтадан алданған күйі қала береді.
Бұл ертегі бізге ақылды болу мен ашкөздікке салынбауды үйретеді.