Скиф патшасы Тарғытай және оның ұлдары

Скифтер Тарғытайдың шығу тегі жөнінде оның әкесі – Зевс, шешесі – теңіз патшасы Борисфеннің қызы Гестия дейді. Ертеде гректер Борисфен деп Днепр өзенін айтқан.

Күй аңызы: АҚБАЙ

Ақбайдың Әубәкірі Құрманғазының торы аты жөнінде хабар естиді. Торының құнан күнінде - ақ бәйге бермегенін жеткізушілер үлкейтіңкіреп аңызға айналдырады.

Жолаушы

Бәзғаламның әкесі Айқынбаймен бірге туысқан Қажыке молланың кенже ұлы Ергенбай оқытқан дін сабағына қанағат етпей, 1919 жылы үлкенірек ғұламадан дін оқуын оқымақ болып Дөрбілжін ауданына барады да, сұрастырып жүріп Мүсейінбай деген ұйғыр молланы тауып соған жалданады.

Еркілік пен оның малайларының көктен жерге һәм жерден тозаққа құлауы

Күн де, Ай да жарығын түсірмейтін екі теңіздің аралығындағы елге қуылған жамандық сайтаны Еркілік қайтадан Майтөреге келіп, одан: - Сен маған өз аспаным мен өз жерімді жаратуға рұқсат етесің бе? – деп сұрады.

Тяран - мызықай мен жалмауыз. түрлі - түсті тастар мен ұсақ жәндіктердің пайда болуы

Ашулы Еркілік адамдардың жандарынан айырылып қалған соң, енді теңізде Жалмауыз аждаһа (Андалма - Муус) жаратып, оны адамрға айдап салды. Қорқынышты Жалмауыз теңізден сала - құлаш тілін шығарып, адамдарды қармап алып жей берді.

Сиқырлы жады - тас жайындағы миф

Егер Жады - тасты аңдаусызда өзенге түсіріп алса, қырық күн, қырық түн толассыз қар жауады. Кез келген өртті өшіруге де сиқырлы тастың көмегі тиеді.

Күйлердің шығу аңызы

Салық өлген
...бірде Баламайсаң (күйші) үлкейген шағында жанында замандасы бар «бұл неткен дарынды бала» деп 17 жасар Құрманғазыны «Сарыкөл-Самар» деген жерге арнайы іздеп келеді. Шамасы жас күйшінің атағы шыға бастаған шағы болу керек.

Бетіңді баспа

Әбілет пен Тәбілет зина жасағаннан кейін күнәнің оты жүректерін өртепті. Алланың дидарына қараудан мақұрым қалғанын ұғыпты.

Сақалымды сипама

Алла тағала ең алғаш жер бетіне иелік ету Әбілет пен Тәбілет деген екі мақұлықты жібереді. Оларға қақ тастан үй салып беріп:
Сендерді жер бетіне жібердім.

Бұқтым-бұқтым

Жәлел ауылына жалғасотыратын бір байдың жылқысынан екі атты ұстап алып, бірін мініп, бірін жетелеп, Құрманғазы Әуесті алып кеткен солдаттарды қуады.