Желтоқсан жаңғырығы: Еркіндік пен ұлттық рухтың символы

Желтоқсан жаңғырығы: Еркіндік пен ұлттық рухтың символы

Желтоқсан оқиғасы – қазақ халқының тәуелсіздік жолындағы ұмтылысын айқын көрсеткен тарихи кезең. 1986 жылғы 16 - 18 желтоқсанда Алматы қаласында өткен бұл оқиға Кеңес Одағының ұлттық саясатындағы әділетсіздікке қарсылық ретінде орын алды. Қазақ жастарының саяси санасының оянуы, әділетсіздікке төзбеуі, еркіндікке деген ұмтылысы осы оқиғада анық көрініс тапты. Желтоқсан оқиғасы Қазақстанның ғана емес, бүкіл Кеңес Одағының саяси және әлеуметтік дамуындағы бетбұрысты кезеңдердің бірі болды.
1980 - жылдардың ортасы Кеңес Одағы үшін күрделі кезең болды. Қайта құру мен жариялылық саясатының ықпалымен халық арасында ұлттық сана - сезім арта бастады. Осы тұста республика басшылығында орын алған өзгерістер қазақ жастарының наразылығын туғызды. 1986 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Дінмұхаммед Қонаев қызметінен алынып, оның орнына Геннадий Колбин тағайындалды. Колбиннің Қазақстанға ешқандай қатысы жоқ, жергілікті жағдайды білмейтін сырттан келген басшы болуы халықтың наразылығын күшейтті.
Бұл шешім қазақ халқының ұлттық мүдделерін елемеу, олардың пікірін жоққа шығару ретінде қабылданды. Соның нәтижесінде, әділеттілік пен ұлттық қадір - қасиетті қорғауға шыққан жастар Брежнев алаңына (қазіргі Республика алаңы) жиналды.
16 желтоқсанда басталған бейбіт шеру жастардың әділ талаптарын білдіруімен ерекшеленді. Олар жергілікті халықтың мүддесін ескеру, ұлттық кадрларды басқаруға тарту, әділетсіздікке жол бермеу сияқты талаптарын қойды. Алайда билік бұл шеруді бейбіт диалог арқылы шешудің орнына, күш қолдану жолын таңдады.
17 - 18 желтоқсан күндері арнайы жасақтар шерушілерді күшпен таратты. Нәтижесінде көптеген жастар жарақат алды, қамауға алынды, ал кейбіреулері өмірімен қош айтысты. Бұл оқиға халқымыздың жүрегінде терең жара қалдырды.
Желтоқсан оқиғасы қазақ халқының ұлттық рухының оянғандығын және еркіндікке ұмтылысын айқын көрсетті. Бұл оқиға Кеңес Одағындағы ұлттық теңсіздік мәселесін ашық көтерген алғашқы саяси наразылықтардың бірі болды. Желтоқсан жаңғырығы бүкіл одақ көлемінде демократиялық қозғалыстарға серпін беріп, Кеңес Одағының құлауына себепші болған тарихи өзгерістердің бастауы ретінде танылды.
Осы оқиға барысында ерлік көрсеткен жастар – Қайрат Рысқұлбеков, Ләззат Асанова, Ербол Сыпатаев, Сәбира Мұхамеджанова және басқалар – бүгінде батырлық пен әділеттіліктің символына айналды. Олардың есімдері тәуелсіз Қазақстанның тарихында мәңгі сақталады.
Желтоқсан оқиғасы бізге ұлттық бірлік пен ынтымақтың маңыздылығын, еркіндікке жету жолындағы табандылықтың құндылығын еске салады. Бұл күн – тәуелсіздік үшін күрестің рухани символы, әр қазақстандықтың жүрегінде сақталатын ұлы оқиға.
Желтоқсан – халықтың ерік - жігерінің, әділет пен азаттыққа деген құштарлығының көрінісі. Біз, бүгінгі ұрпақ, осы оқиғаның тарихи мәнін түсініп, тәуелсіздікті сақтап, оны нығайтуға жауапты екенімізді ұмытпауымыз қажет.

Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасының оқытушылары Б. М. Айтбаева, М. П. Ешимов