Ұлы Жеңіс ұлағаты

Ұлы Жеңіс ұлағаты
МӘҢГІЛІК АЛАУ!
Ұлы Жеңістің мерейлі жетпіс екінші көктемі қандай шуақты десеңізші! Жыл сайын майда мамырмен келетін осынау мереке - мейрам әрбіріміз үшін сондай маңызды, сондай сағынышты ғой қашанда. Майдан кешіп, жырақта жүріп, өлімнің өткір жүзінде етігімен су кешкен ата - бабаларымыз көздің қарашығындай аманат етіп тапсырған құдіретті һәм мәртебелі Ұлы Жеңістің Туы ешқашан еңкеймек, ешқашан жығылмақ.
Екінші дүниежүзілік соғыстың шешуші ірі бөлігі болып табылатын Ұлы Отан соғысы бас сұқпаған ошақ - шаңырақ жоқтың қасы. Арам пиғылды фашистерді шыққан індеріне қайта тығуға өз еркімен аттанған жауынгерлер қатарында біреудің әкесі, біреудің аға - бауыры, біреудің атасы, біреудің жұбайы, біреудің қызы, біреудің келіні, біреудің анасы, біреудің баласы болды. Тылда қалған туған - туысқандардың, отандас - ағайындардың тыныш өмірі үшін, жау қолында қалып, азаттықты аңсаған елді мекендерді азат ету үшін жанын пида еткен сұрапыл соғыстың құрбандары да аз емес қой.
Ірі - ірі қалаларда да, шағын ауылдарда да Ұлы Отан соғысы құрбандарының рухына арнайы бой көтерген Даңқ орындарындағы мәрмәр - гранитті таста мәңгілікке қашалған есімдерге бір сәтке болсын көз жүгірткенде, жай ғана лаулап тұрған мәңгілік алауға көзді алмай қарап тұрғанда тарих беттерінен зерделей оқыған, көптеген көркем фильмдерден көз алмай тамашалаған Ұлы Отан соғысының панорамалық көріністері еріксіз елестейді... От пен оққа оранған майданда жан алысып, жан беріскен сұрапыл шайқастар, арпалыстар. Жауыз фашистердің бетін қайтаруға бастама болған Мәскеу түбіндегі шайқастағы атақты панфиловшылар - гвардияшылардың, Жеңіске зор қадам жасауға мүмкіндік берген Сталинград шайқасының, Ленинград қоршауын қақыратудың, Курск доғалындағы атақты танк шайқасының, Одесса мен Севастопольдегі теңіз ұрыстарының, Киев, Минск, Керчь, Брест қамалындағы шешуші ұрыстардың ұмытылмас ерлігі алаулайды. Қазақтың әскери мерейін аспандатқан атақты Бауыржан Момышұлы әрқашан әрбіріміз үшін бірегей үлгі - өнеге ғой әлбетте. Рейхтагтың төбесіне Жеңіс туын алғаш тіккен Рақымжан Қошқарбаевтың тұлғасы неге тұрарлық. Нәзік жаратылысына қарамастан «Максим» пулеметін ұршықша иіріп, қайталанбас ерлік көрсеткен Мәншүк Мәметова, құралайды көзге ату мергендігімен талай фашисті жаһаннамға жөнелткен Әлия Молдағұлова, ұшақты ойыншық құрлы көрмеген, зымиян жауды әуеден қырып ерлеген Хиуаз Доспанова, бір өзі жаудың екі танкісін қиратқан батальон комсоргі, гвардия лейтенанты Алтыншаш Нұрғожинова – қазақ қызы қайсарлығының бойтұмары. Ерен ерліктері елеусіз қала жаздаған даңқты 8 - Панфилов атындағы гвардиялық дивизияның 1075 - полкінің батальон комиссары, 3 - гвардиялық артиллериялық дивизияның полк командирі болған, ол басқарған батарея қысқа мерзім ішінде жаудың 6 танкісін, 13 машинасын, 120 солдатпен офицерін жойып жіберген Балтабек Жетпісбаевтің, Будапешт түбіндегі ұрыста жаудың 20 броннмашинасын, 8 танк, 12 броннтранспортерін жойып жіберген батареяның командирі Сембай Қалиевтің, Калинин майданының үздік мергені атанып, екі рет «Қызыл Жұлдыз» орденімен марапатталған, жаудың 227 солдат - офицерін жойып жіберген Ысқақ Уәлиевтің, офицерсіз қалған ротаны аға сержант болып шабуылға көтеріп, осы ұрыста 38 жау әскерінің көзін жойып, 49 - ын тұтқынға алған Алқар Оңғаровтың, Панфилов дивизиясының батарея командирі, жаудың 4 танкісін, 5 броннмашинасын, 18 оқ ататын нүктелерін талқандап, Берлин үшін болған шайқаста 200 фашисті жойған офицер Аманша Меңдіғалиевтің, бір өзі гранатпен және автомат оғымен 52 фашисті өлтірген, жаудың 2 пулеметі мен танк ататын мылтықтың расчетін жойып, 7 неміс солдатын тұтқынға алған, екі сағаттық ұрыста 25 жауынгерді ерлікке бастап, бүкіл полктің ілгері басуына мүмкіндік берген лейтенант Сұлтанбай Ысқақовтың, Орел - Курск доғасындағы шайқаста бөлімше командирі болып жүріп, бес дұшпанды атып өлтірген, 25 - ін гранатпен жайпап, 19 - ын тұтқынға алған ефрейтор Ғұсман Ахметқалиевтің, жаудың 5 дзоты мен екі броннмашинасын бір уақытта жойып жіберген сержант Ораз Әлібаевтің, «Даңқ» орденімен төрт мәрте марапатталған, 1945 жылғы Мәскеудегі Жеңіс шеруіне қатысушы старшина Темірғали Исабаевтың баһадүр бейнелері сағымданады. Кеңес Одағының Батыры деген құрметті атақты екі мәрте иемденген атақты ұшқыштар Талғат Бигелдиновтің, Леонид Беданың, Иван Павловтың, Сергей Луганскийдің өшпес ерліктері елестейді...
Мәрмәр - гранитті мәңгілік алаудан жазықсыз құрбан болған Ресей, Украина, Белоруссия және басқа мекендер тұрғындарының көз жасын аянышпен сезуге болады. Бухенвальд, Освенцим, Дахау, Берген - Бельзен, Треблинкадағы концентрациялы лагерьлерінде асқан зұлымдықпен өлтірілген тұтқындардың жан - жүректі түршіктірер зарын естуге болады.
Мәрмәр - гранитті мәңгілік алаудан «Бәрі де майдан үшін, бәрі де жеңіс үшін» тәулік бойы тер төгіп, ерен еңбектің ерекше үлгісін көрсеткен тыл еңбеккерлерінің қажырлылығы елестейді.
Соңғы кезде бәзбіреу білгішсымақтар елдің басынан күркіреген күндей өткен осынау алапат соғысқа қатысу қазақстандықтар үшін қажетсіз деп сандырақтауда. Екінші дүниежүзілік соғыстың ең басты қылмыскері Гитлерді «тұлға» деңгейіне, оның атышулы «Майн Кампф» кітабын «дұрыс» санауына, ал оны фашис емес деп адасуларына, Ұлы Жеңістің басты нышандық белгісі – Георгиев лентасын отарлау саясатының белгісі деп бәзбір адасқандарға жол болсын. Саудың тамағын ішіп, аурудың сөзін сөйлеудің қисынсыз һәм сәтсіз шыққан мысалы ғой.
Ұлы Жеңістің маңызын сары майдай сақтап, өкшелеп келе жатқан өскелең ұрпаққа асыл мұра, қымбат қазынадай қалдыруда еш аянып қалмайық. Ұлы Жеңістің Туы желбірей берсін!

әзірлеген
Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі