«Тіл өнер» (интеллектуалдық ойын)

(8, 9, 11 сынып оқушылары арасында өткен сыныптантыс шара жоспары)

«Тіл өнер» /интеллектуалдық ойын/
Мақсаты: 1/ оқушылардың ана тілі мен әдебиетінен білімдерін тексеру;
2/ тіл ата - бабамыздан қалған асыл қазына, байлығымыз екенін ұғындыру;
3/ туған тілге, әдебиетке деген оң көзқарастарын қалыптастыру, қызығушылықтарын арттыру;

Кештің жабдықталуы: слайд, сигнал беретін бұйымдар /түрлі - түсті жалаушалар/
Қатысатын сыныптар: 8, 9, 11
Қатысатын оқушылар:
І кезең «Бәйге»
ІІ кезең «Тіл - өнер»
ІІІ кезең «Жеті жұмбақ»
ІV кезең «Жалғастыру»
V кезең «Жорға»
І. Ұйымдастыру бөлімі
Қатысатын оқушыларды ортаға шақыру, таныстыру

1. Әлішер - 8 сынып оқушысы, тарих, қазақ тілі мен әдебиет пәндерін ұантады. Бос уақытында музыка тыңдайды. Шебер суретші. Сүйікті ақыны - М. Мақатаев.
Ұстанатын қағидасы - «Алға, алға, тек алға»

2. Салімжан - 8 сынып оқушысы, оқу екпіндісі, сүйікті пәндері - тарих, география. Бос уақытында компьютер ойындарын, спортпен шұғылдануды ұнатады.
Өмірлік ұстанымы - «Дүниеге кірпіш болып қалану»

3. Қайнар - 9 сынып оқушысы, сүйікті пәндері - тарих, география. Бос уақытында музыка тыңдағанды ұнатады.
Ұстанымы - «Жығылсаң нардан жығыл»

4. Айымгүл - 9 сынып оқушысы, қазақ тілі, әдебиет пәндерін ұнатады. Сүйікті ісі – өлең оқу, музыка тыңдау. Сүйікті ақыны – Мұқағали Мақатаев
Ұстанымы - «Өткен іске өкінбе»

5. Гүлназ - 11 сыныпта оқиды, сүйіп оқитын пәндері - қазақ тілі, әдебиет, тарих. Бос уақытында әдеби кітаптар оқиды, би билегенді ұнатады. Сүйікті ақындары - М. Мақатев,
Ф. Оңғарсынова. Ұстанымы - «Сабақты ине сәтімен»

6. Алихан - 11 сыныпта оқиды. География, тарих, қазақ тілі, ағылшын тілі пәндерін ұнатады. Сүйікті ісі - әдеби кітаптар оқу. Сүйікті шығармасы - «Махаббат, қызық мол жылдар».
Ұстанымы - «Өмірдің өзі – күрес, бірде - жеңіс, бірде - жеңіліс».

І кезең
«Бәйге»

Бұл кезеңде 20 сұрақ беріледі. Білетін оқушы белгіні бірінші көтеріп, жауап беру керек.
1. Ғалымдардың көне түркі жазуларына берген атауы? /руна жазуы/
2. «Дерсеханұлы Бұқаш туралы жыр» қай кітаптағы әңгіме? /«Қорқыт ата» кітабы/
3. Аяқталған біртұтас ойды білдіретін өлең өлшемінің атауы? /шумақ/
4. «Қалқаман - Мамыр», «Еңлік - Кебек» поэмаларының авторы? /Ш. Құдайбердиев/
5. Әдеби тіл дегеніміз не? /жалпыхалыққа бірдей, түсінікті, ортақ тіл/
6. Қазіргі кезде дүние жүзінде шамамен неше тіл бар? /5651 тіл/
7. Ш. Уәлиханов қай жылдары өмір сүрген? /1835 - 1865 жж./
8. VІІІ ғасырда Сыр бойында өмір сүрген ақын, күйші, аңыз кейіпкері? /Қорқыт/
9. Абай Семейдегі Приходская школада қанша уақыт оқыған? /3 ай/
10. Қарақалпақ жерінде туған қазақ ақыны? /Т. Айбергенов/
11. «Тіл құралы», «Әдебиет танытқыш» еңбектерінің авторы? /А. Байтұрсынов/
12. «Құлагер» поэмасындағы Құлагердің жүйріктігін таныған адам? /Күреңбай сыншы/
13. Ш. Айтматов қай ұлттың перзенті? /Қырғыз/
14. Қожа Ахмет Яссауи кітабы қалай аталады? /«Диуани Хикмет»/
15. Дағыстан халқының ақыны? /Р. Ғамзатов/
16. Ж. Жабаевтың 1941 жылы жарық көрген атақты өлеңі? /«Ленинградтық өренім»/
17. Абайдың соңғы туындылары? /қара сөздері/
18. Алматы облысының Райымбек ауданында дүниеге келген ақын? /М. Мақатаев/
19. Сәт, Сәлмен М. Әуезовтің қай шығармасының кейіпкерлері? /«Қараш - қараш оқиғасы»/
20. Ш. Айтматовтың «Боранды бекет» романында Найман ананы атқан адам? /Мәңгүрт/

ІІ кезең
«Тіл - өнер»

Мақал - мәтелдер беріледі. Мақалдың ішінен бір сөз жасырылады, сол сөзді тауып, оның орыс және ағылшын тілдеріндегі аудармасын айту.
1. Оқу - /білім/ бұлағы, /білім/ - өмір шырағы /білім - знание - knowledge/
2. Анаға қарап /қыз/ өсер, әкеге қарап ұл өсер /қыз – девочка - girl/
3. Ағаш көркі - /жапырақ/, адам көркі - шүберек /жапырақ - листья - leaf/
4. /Су/ анасы — бұлақ, сөз анасы құлақ /су - вода - water/
5. Жігітті намыс өлтіреді, /қоянды/ қамыс өлтіреді /қоян – заяц - hare/
6. Көсем ел бастар, шешен /сөз/ бастар /сөз – слова - word/
7. Елдің көркі – ерімен, /отан/ көркі - жерімен /Отан - Родина - Motherland/
8. Жалғыз жүріп /жол/ тапқанша, көппен бірге адас /жол - дорога - road/
9. Жаманның тілі ащы, көк мияның /гүлі/ ащы /гүл – цветок - flower/
10. /Жаңбыр/ жауса – жер ырысы, батыр туса – ел ырысы /жаңбыр – дождь - rain/
11. /Еңбекпен/ ер өседі, егізбен төл өседі /еңбек – труд - work/
12. /Досы/ жоқпен сырлас, /досы/ көппен сыйлас /дос – друг - friend/
13. Ғылымның шырағы – күн, адамның шырағы - білім /күн – солнце - sun/
14. /Аға/ алдында пейіліңді көрсет, іні алдында мейіріміңді көрсет /аға – брат - brother/
15. /Жаманға/ еткен жақсылығың жатқа кеткен малмен тең /жаман – плохой - bad/
16. /Үлкенді/ сен сыйласаң, кіші сені сыйлайды /үлкен – большой - big/
17. Туған /жердің/ ауасы да шипа /жер – земля - land/
18. Күш бірлікте емес, /жүректе / /жүрек – сердце – heart/
19. Қыстағы /қар/ - жерге ырыс, жердегі ылғал - елге ырыс /қар – снег - snow/
20. /Ата/ - балаға сыншы /ата - дедушка - grandfather/
(Ұпайы аз екі оқушы ойыннан шығады)

Батыс Қазақстан облысы, Ақжайық ауданы,
Кеңсуат негізгі жалпы білім беретін мектебінің
І санатты қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Ихсанова Шолпан Куанышевна

Толық нұсқасын жүктеу