Шеңбер

Тақырыбы: Шеңбердің ұзындығы
Мақсаты:
Білімділік: Шеңбер ұзындығы ұғымымен беріп, есептей білуге дағдыландыру.
Тәрбиелік: Еңбек етуге, іздене білуге талпынатын жеке тұлға тәрбиелеу
Дамытушылық: Шеңбер ұғымдарын кеңейту - тақырыптың қолданбалығын ашу, кәсіптік бағдар беру
Сабақтың әдісі: Сын тұрғысынан ойлау элементтерін пайдалану (топтық, жұптық, проблемалық)
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: Кодаскоп, дөңгелектер, кестелер
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру бөлімі
2. Үй жұмысын тексеру. №1402
а) жұппен
б) кодоскоппен
с) бағалау (дөңгелекшелер арқылы)
ІІІ. Жаңа сабақ. Шеңбер ұзындығы
а) Жуан жіңішке сұрақтар
1) Шеңбер деп нені айтамыз?
2) Қандай элементтері бар?
3) Радиус деген не?
4) Диаметр деген не?
5) Центр деген не?
6) Хорда? Үш топқа бөлеміз
7) Диаметрде неше радиус бар? 1. Инженер
8) Доға? 2. Географ
9) Шеңбер қалай сызамыз? 3. Ғарышкер
10) Дөңгелек деген не?
11) Элементтері?
12) Шеңбер түзу ме қисық па?
Б) Ассоциация құру
шеңбер
Не білген? Не білдім? Нені білгім келеді?
В) Бағалаймын, Кері парақ толтыру
Г) Шеңбердің ұзындығын қалай өлшейміз? (проблема, сұрақ) (обручты) практикалық жұмыс (стакан, кесе, чашка)
1. Жіппен ораймыз, өлшеп аламыз
2. С әрпімен белгілейік
3. Диаметрін өлшейік. Д арқылы белгілейік
4. С қатынасын есепте Д
5. Нәтижесін П - деп белгілейік Г= 3, 14
Д) Кім осыдан қандай қорытынды шығарады? Ережені қорытып шығарамыз. Шеңбер ұзындығы С=П*Д - ға тең
Д=2R болса С=2 П R
Е) Бағалау
IV. Есеп шығару. Үш қатарға есеп беру. Берілген дөңгелектің шеңберінінің ұзындығын есепте
R=4 R=3 R=5
С=2*3, 14*4=6, 28*4=25, 12 С=2*3, 14*3=18, 84с С=2*3, 14*5=31, 4(м)
Жұппен, топпен тексер, қатесін тап
Бағалаймыз
V. Кубизм
а) конструктор №1288 Автомобиль қосалқы бөлшектерінде шеңбер, дөңгелек?
Б) Географ№1289 Жер шары макеті глобустағы сызықтар
В) Космонавт №1290 12 сәуірде қандай мереке тойлайды Кім ұшты бірінші? Қазақ ғарышкері?
VІ. Қорыту
А) Ассоциацияны толтыру
Ә) Кері парақ жинау
Б) Бағалау
VІІ. Үйге №1287
Киіз үйді көрсету
VІІІ. Тарихи мағлұмат беру (оқушы)
Қазақтың киіз үйіндегі макетті ата
1. Киіз үй табаны диаметрі 6см. Киіз үй табаны. Шеңбердің ұзындығын тап.
2. 3т Айдың радиусы 1770 км. Айдың шеңберінің ұзындығын тап.
3. Велосипед доңғалағы диаметрі 60 см. Доңғалағының шеңберінің ұзындығын тап
Тарихи мәліметтер
Шеңбер мен дөңгелек тәрізді денелердің ежелгі заманда жиі пайдаланылуына байланысты шеңбер мен дөңгелек ұғымы ертеде - ақ қалыптасқан. Тәжірибелерден шеңбер ұзындығының оның диаметріне қатынасы тұрақты сан екні анықталған. Бұл санды ғалымдар әр түрлі мәндерде (3 - тен үлкен 4 - тен кіші алды.)
1706 жылы ағылшын математигі У. Джонс тұңғыш рет шеңбер ұзындығының оның диаметріне бөліндісін П әріпімен белгілеген, ал Петербург ғылым академиясының мүшесі, ұлы математик Л. Эйлер (1707 - 1783) осы белгілеудегі жалпы түрде қабылдауды ұсынады.
Қазақтың тұрмыс - тіршілігінде де шеңбер мен дөңгелек тәрізді денелер кеңінен орын алған. Олар түрлі әшекейлік бұйымдар және киіз үй. Киіз үй толық құрылысымен шеңбер және дөңгелек тәрізді фигуралардан құралған. Киіз үйдің табны дөңгелек болса, керегелері доға пішіндес болғандықтан, шеңбер жасайды. Киіз үй шаңырағының жиегі шеңбер сияқты. Киіз үйдің шеңбер бойымен керілген керегелеріне уықтары байланады да, уықтарының бір ұшы шаңырақатрдағы ұяшықтарға бекітіледі. Киіз үй - шеңбер мен дөңгелектерден тұратын қазақтың ұлттық өнерінің ерекшелігін бейнелейтін құрылыс.