Қой етінің пайдасы және қойды қолға үйрету тарихы

Қой етінің пайдасы және қойды қолға үйрету тарихы

Қой – адамзат тарихындағы ең алғашқы қолға үйретілген үй жануарларының бірі. Қазақ халқы үшін қой етінің орны ерекше, өйткені ол дәстүрлі тағамдардың басты құрамдас бөлігі болып табылады. Сонымен қатар, қой шаруашылығы көшпелі өмір салтының ажырамас бөлігіне айналған. Бұл мақалада қой етінің адам ағзасына пайдасы және қойды қолға үйрету тарихы туралы баяндалады.

Қой етінің адамға пайдасы
Қой еті – дәстүрлі қазақ тағамдарының негізі. Оның құрамында көптеген пайдалы заттар бар, олар адам денсаулығына оң әсер етеді.
1. Құнарлы және нәрлі ет
Қой еті ақуызға, дәрумендер мен минералдарға бай. Ол адам ағзасына қажетті энергияны молынан береді.
2. Ақуызға бай
Қой етінде адам ағзасына қажетті амин қышқылдары бар. Ақуыз бұлшықеттің өсуіне және жасушалардың қалпына келуіне көмектеседі.
3. Темірдің жоғары мөлшері бар
Қой еті анемияның алдын алуға көмектеседі, өйткені оның құрамында темір мөлшері сиыр етіне қарағанда көбірек. Бұл қан айналымын жақсартады.
4. Иммунитетті күшейтеді
Қой етінің құрамында мырыш, селен және В тобының дәрумендері бар. Бұл заттар ағзаның қорғаныс жүйесін нығайтады.
5. Жүрек - қан тамырлары жүйесіне пайдалы
Қойдың майы (құйрық май) қалыпты мөлшерде қолданылса, қан айналымын жақсартады және ағзаға қуат береді.
6. Асқазан - ішек жолдарына пайдалы
Қой етінің құрамындағы табиғи майлар ас қорыту жүйесінің қызметін жақсартады.
7. Буын және сүйек ауруларына пайдалы
Қой етінің құрамындағы коллаген мен минералдар буындардың саулығын сақтауға көмектеседі.

Қазақ халқында қой етіне қатысты көптеген дәстүрлі тағамдар бар:
• Бесбармақ – қазақтың басты ұлттық тағамы.
• Қуырдақ – жаңа сойылған қой етінен жасалатын тағам.
• Қойдың басы – қонаққа құрмет көрсету белгісі.
•Құйрық - бауыр – қазақтың дәстүрлі тағамдарының бірі.

Қойды қолға үйрету тарихы
Қой – адамзат тарихындағы ең алғаш қолға үйретілген үй жануарларының бірі. Ғалымдардың зерттеулері бойынша, қой шамамен 10 000 жыл бұрын Таяу Шығыста және Орта Азияда қолға үйретілген.
Қойды қолға үйрету мал шаруашылығының дамуына үлкен серпін берді. Ол адамдарға ет, сүт, жүн және тері берді. Қойдың қолға үйретілгені көшпелі өмір салтының дамуына ықпал етті, өйткені қойды бағып - күту салыстырмалы түрде оңай болды.

Қазақ халқы үшін қой – негізгі мал түрлерінің бірі. Олардың қой шаруашылығымен айналысуы бірнеше себепке байланысты:
• Қой еті мен сүті құнарлы тағам көзі болды.
• Қой жүні мен терісі жылы киім тігуге және баспана жабуға пайдаланылды.
• Қой көшпелі өмір салтына бейімделген мал болғандықтан, қазақтар оны ұстауды оңай меңгерді.

Қой шаруашылығы қазақ даласында ерекше орын алды. Қазақтар жыл мезгіліне қарай малды жайлауға шығарып, табиғи қорекпен асырады. Қойдың әртүрлі тұқымдары өсіріліп, олар суыққа төзімді, етті және жүнді болып қалыптасты.

Қой – адамзат тарихында ерекше орын алатын үй жануарларының бірі. Оның еті адам ағзасына өте пайдалы, ал өзі көшпелі өмір салтының ажырамас бөлігі болды. Қазақ халқы үшін қойдың маңызы зор, өйткені оның еті ұлттық тағамдардың негізін құрайды, ал жүні мен терісі тұрмыстық қажеттіліктерге пайдаланылады.

Бүгінде қой шаруашылығы әлі де маңызды сала болып табылады. Қазақ халқының дәстүрлі асханасында қой етінің алар орны ерекше. Қойды қолға үйрету – адамзат өркениетінің дамуындағы маңызды кезеңдердің бірі болып саналады.