Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Tog’yzyns’y so’z

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi
Tog’yzyns’y so’z
Osy men o’zim – qazaqpyn. Qazaqty jaqsy ko’rem be, jek ko’rem be? Eger jaqsy ko’rsem, qylyqtaryn qostasam kerek edi.

А. Байтұрсынұлы «Анама хат» өлеңі

Ахмет Байтұрсынов - тілші, әдебиетші, көркемсөз шебері, ақын, аудармашы, қоғам қайраткері екенін таныту. Өлеңнің мазмұнын меңгерте отырып, идеясын ашу;

Шынықсаң шымыр боласың

5Т/А. 5 Тыңдалған мәтін мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беру, көтерілген мәселе бойынша өз ойын білдіру. Тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау.

Негізгі және туынды еліктеу сөздер

Сабақтың мақсаты: Негізгі және туынды еліктеу сөздер туралы түсінік беру.

Ry’hani’ jan’g’yry’ “Ten’serik”

Buryn s’o’p dai’yndag’anda bai; lar jurtty u’mege s’aqyrady. Kei’de a’r adam o’z i’giligindegi jerdin’ s’abyndyg’yn (s’o’bin) “ten’serikke” beredi.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Segizins’i so’z

Osy aqyldy kim u’i’renedi, nasi’hatty kim tyn’dai’dy?
Birey’ – bolys, birey’ – bi’. Olardyn’ aqyl u’i’renei’in, nasi’hat tyn’dai’yn degen oi’y bolsa, ol oryng’a sai’lanyp ta ju’rmes edi. Olar o’zderi de u’zdik kisimiz, o’zderimiz birey’ge u’lgi berip, aqyl ai’tarlyqpyz dep sai’landy.

Зергерлік және тігін бұйымдары

Алқа – омырауға тағатын көбіне күмістен соғылатын әйелдердің сән, әсемдік, көркемдік бұйымы.
Білезік – күмістен, алтыннан соғылатын, білекке салатын әйел бұйымы. Жасалуына қарай алтын білезік, күміс білезік, құйма білезік, сағат білезік, топсалы білезік, бұрама білезік, қос білезік т. б. атаулары бар.

Ry’hani’ jan’g’yry’ “Qymyzmuryndyq’”

Ry’hani’ jan’g’yry’
“Qymyzmuryndyq’”
Qulyn bai’lap, bi’e say’ylyp onyn’ su’ti qorlanyp as’ytylg’an son’ eki - u’s’ ku’n boi’y ji’nalg’an qymyzg’a aqsaqaldar men ko’rs’i - ko’lemder “qymyzmuryndyqqa” s’aqyrylady. I’ag’ni’ alg’as’qy qymyz adamdarg’a saltanatpen usynylyp, “ko’pke bui’yrsyn” degen tilekpen beriledi.

Ry’hani’ jan’g’yry’. Qoi’ basty’

Qazaq a’debi’eti men s’ary’as’ylyg’ynda ki’iz basy’ o’neri ken’ damyg’an. Bul da ay’yl adamdary u’s’in eley’li, man’yzdy jumystardyn’ biri ja’ne ki’iz bir u’i’diki bolg’anymen bug’an salt boi’yns’a barlyq ay’yl adamdary aralasyp, qol us’yn berip otyry’y s’art.

Abai’dyn’ jetins’i so’zi

Jas bala anadan ty’g’anda eki tu’rli minezben ty’ady: birey’i – is’sem, jesem, ui’yqtasam dep turady. Bular – ta’nnin’ qumary, bular bolmasa, ta’n jang’a qonaq u’i’ bola almai’dy.