Компьютерде жұмыс жасау және техникалық қауіпсіздік ережелер

Тақырыбы: Кіріспе. Дербес компьютерде (ДК) жұмыс жасау және техникалық қауіпсіздік ережелері.

Компьютер кабинетіндегі техникалық қауіпсіздік ережелер.
Техникалық қауіпсіздіктің жалпы талаптары:
1. Тәртіпті, аңғарымды болу.
2. Өндірістік оқыту шеберінің ғана тапсырған жұмысын орындау.
3. Орындау тәсілін білген жағдайда ғана жұмысқа кірісу. Күдікті жағдайда жұмыс берушімен кеңесу.
4. Жұмыс кезінде өзінің де, өзгенің де көңілін бөлмеу.
5. Жарық жоқ және оның нашар кезінде жұмыс істемеу.
6. Компьютерді рұқсатсыз қоспау және қосылған компьютерді иесіз қалдырмау.
7. Дымқыл немесе су қолмен жұмысқа отырмау.
8. Монитор экраның желі жалғағыштарды, сымдарды қолмен ұстамау.
9. Қондырғыларды рұқсатсыз орнынан қозғамау.
10. Жұмыс орнынан қажетсіз кетпеу.
11. Компьютерді қатты қозғамау.
12. Компьютерлердің үстіне бөгде заттарды қоймау.
13. Жұмыс орнында және бөлмеде тазалық сақтау.

Техникалық қауіпсіздіктің арнаулы талаптары.

Жұмыс алдында:
1. Жұмыс киімдерін тәртіпке келтіру.
2. Жұмыс орнындағы артық заттарды алып тастау.
3. Бөлмедегі жүретін жолдарды алып қою.

Жұмыс кезінде:
1. Компьютерді қосып, ақаулықтың жоқ екеніне көз жеткізу.
2. Ақаулықтар бар болса, компьютерді тоқтан айырып, өндірістік оқыту шеберіне хабарлау.
3. Техникалық үзілістер кезінде саусақтарға арналған жаттығулар орындап отыру.
4. Жүйелік блок қораптары ашық жағдайда жұмыс істеуге, өз бетімен компьютерді ашып қарауға, ақауларды жөндеуге тыйым салынады.

Жұмыс аяқталғанда:
1. Компьютерді дұрыс сөндіру.
2. Құжаттармен жеке заттарды жинастыру.
3. Жұмыс орнын тәртіпке келтіру.

Өрт кезінде:
1. Компьютерді тоқтан айыру.
2. Күш қорғауышын айыру.
3. Жағдайды әкімшілікке немесе өндірістік оқыту шеберіне хабарлау.
4. Көмірқышқылды өрт сөндіргішті жедел пайдалану.
5. 101 - ге хабарлап.

Компьютерде жұмыс істеу ережелері.

Монитор мен пернетақтаны биіктігі бойынша дұрыс орналастырудың маңызы зор. Монитор ыңғайсыз тұрған жағдайда арқа және мойын бұлшық еттеріне салмақ түсуі салдарынан бас ауруы мүмкін. Қарапайым бір қағида бар: монитордың жоғарғы шеті көзбен бір деңгейде болуы, ал осы деңгей мен бейне беттің орталығы арасындағы бұрыш 15 градусты құрауы тиіс.
1. Арқаңызды тік ұстаңыз. Ежелгі кеңес; құныспай тік отырыңыз деген осы жерде орынды!
2. Иықтарыңызды бос ұстаңыз, шынтақтарыңыз тік бұрыш жасап бүгілген болсын. Басыңызды сәл алдыға еңкейтіп тік ұстаңыз.
3. Орындығыңыздын отырғышы жұмсақ болуы, тізелеріңіз тік бұрыш жасап бүгіліп, табандарыңыз жерге толықтай тіреліп тұруы тиіс.
4. Арақашықтықты сақтаңыз. Көз бен монитор экраны арасындағы қашықтық 70 см - ден аз болмауы тиіс. Басқаша айтсақ, сіз қолыңызды алдыға созып, бейне бетке әрең жетуіңіз тиіс.

Жұмыс уақытын дұрыс ұйымдастыру.
1. Компьютер алдында күніне 5 сағаттан артық жұмыс істеуге болмайды. Ең дұрысы – осы уақытта түске дейін және түстен кейін 2 (екіге) бөліп алу. Балалар үшін бұл режимінің талаптары қаталдау: 1 сынып – 10 минут, 2 - 7 сыныптар – 15 - 20 минут, 8 - 9 сыныптар – 25 минут, 10 - 11 сыныптар – әрбір 30 минут сайын 5 минуттық үзіліс жасап 50 минут қана.

2. Әр сағат сайын көзге арналған жаттығулар жасап, әрекет түрін өзгертіп отырыңыз, орныңыздан тұрып, шай, су ішіп келуге болады. Егер тұруға болмайтындай «шұғыл» жұмыс істеп отырсаңыз, тым болмаса, басыңызды айналдырып, құйрық бұлшық еттеріңізді жиырып, босатып, балтыр бұлшық еттерімен аяқтың басын көтеріңіз.

3. Үзіліс жасаған кезде бөлмеңізді желдетіп алыңыз.

Көзді тынықтыруға арналған жаттығулар кешені.
Халықаралық стандарт бойынша, монитор алдында жұмыс істеген кезде ересек адамдар әр 1 сағат, ал балалар жарты сағат сайын үзіліс жасап отыруы тиіс.
1. Монитордан теріс қараңыз да, көзді жұмып, ашпай тұрып, 10 рет жылдам көзіңізді қысыңыз. Көзіңізді недәуір үлкен жиілікпен және амплитудамен ашуға тырысып, 10 рет жақсылап көзіңізді жыпылықтатыңыз. Ең соңында, қатты таңғалғандай, 10 рет көзіңізді кең ашып, қабағыңызды түйіңіз.
2. Саусақтарыңызға жылу тарайтындай етіп, алақаныңызды күшпен ысқылаңыз. Саусақ ұштарымен көздеріңіздің жанында шекеңізді дөңгелете уқалаңыз. Бұлай еткенде, оң қолыңыздың саусақтары сағат тілі бағытымен, ал сол қолыңыздың саусақтары оған қарсы қозғалуы тиіс. Жартылай жабық қабақтарыңызды еркін ұстаңыз. Бұл жаттығулар кешені көзге «қызмет ететін» бұлшық еттер мен тамырларға әсер етеді.
3. Тағы бір тиімді жаттығулар кешені мынандай. Терезеге қараңыз. Арқаңызбен мойыныңызды бос ұстап, көз көрер қашықтықтағы ең бір алыс нүктеге қараңыз. Терең тыныс алып, назарыңызды мұрыныңыздың ұшына аударыңыз. Тыныс алып, тағы да алыс нүктеге көз қадаңыз. Тағы да тыныс алып, қайтадан қабағыңыздың арасына қараңыз.
4. Көздеріңізді еркін ұстап, жартылай жауып, көздеріңізді жаймен айналдырыңыз. Алдымен бір жаққа, содан соң басқа жаққа қарай бес - бестен толық айналым жасаңыз. Осы жаттығуды 30 секунд бойы жасаңыз.
5. Көздеріңізді жабыңыз. 30 секунд бойы оларды саусақ ұштарымен уқалаңыз.
6. Басыңызды оңға, солға, жоғары, төмен айналдырыңыз. Бірнеше айналым жасаңыз.
7. Әдемі бір суретке немесе терезе сыртындағы көрініске байыппен назар аударыңыз. Көзіңізді 10 - 20 секундқа жабыңыз. Ойша суреттің ішіне кіріңіз. Басында рама шеңберіне салынған көріністерді көзіңізге елестетіп, содан соң раманы ысырып тастап, сол жаққа серуенге аттаныңыз. Осы бір жақта өзіңіздің жаныңызға жайлы мекен тауып алып, сол жерге жайғасыңыз. Деніңізді еркін ұстап, қалай жақсы тыныққаныңызды сезініңіз.