Атажұрт

Жезқазған қаласындағы
№ 10 орта мектептің
география пәнінің мұғалімі
Алданазарова Камила Алданазаровна

Тақырыбы: Атажұрт.
Мақсаты: а) білімдік
Қазақстанның физикалық географиясы бойынша алған білімдерін еліміздің экономикалық географиясынан алған білімдерімен ұштастыру, сабақтастыру, білімдерін тереңдету, толықтыру, жүйелеу.
б) тәрбиелік
Табиғат байлықтарын ұқыпты пайдалануға, ұтымды қолдана білуге, табиғатты сүюге, оны аялауға тәрбиелеу.
с) дамытушылығы
Бағдарламадан тыс білім алуға құштарлығын, танымдық қызуғышылығын арттыру, шығармашылық ізденіске баулу.
әдісі: топтық жұмыс
Сабақтың типі: қайталау.
Көрнекілігі: Қазақстанның физикалық, экономикалық карталары, интерактивті тақта, видио ролик, суреттер.
Ойынның өткізілу барысы.
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылар 2 топқа бөлінеді.
Әр топта 6 оқушыдан
Мақстаымен таныстыру
( Пән мұғалімі хабарлайды )
Ойынның бағдарламасы бойынша 1-ші таныстыру кіріспе бөлімнен, негізгі бөлім 4 кезеңнең тұрады. Атап айтқанда:
1. « Қанат қақты »
2. « Самғау »
3. « Өрлеу »
4. « Шарықтау »
Қорытынды бөлімде жеңімпаз атанған топ « Жер ұйық » деп аталатын кезеңге қатысады. Ойымызды бастамас бұрын әділ қазылар алқасымен таныстырып өтейік.

Әлемдік білім кеңістігінде сұңқар құстай самғап, қырандай қалықтасын деген оймен екі топты сұңқар, қыран деп атауды жөн көрдік.
Ал енді, екі топтың топ басшылары бүгінгі ойынға қатысушы топ мүшелерімен таныстырады, кезекті анықтау үшін топ басшыларын ортаға шақырамын.
Сонымен бірінші болып... тобы бастайды. Қол соғып қошаметтеп қоямыз. Екі топтың жан күйерлерімен ойын, өрлеу кезеңінде ойналады. 1-ші кезең « қанат қақты » ойын шарты бойынша әр топтың топ басшыларына 5 сұрақтан қойылады. Әрбір дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі.

« Қыран » тобының топ басшысына қойылатын сұрақтар
1. Тянь-Шань тауының ең биік шыңы қалай аталады, шыңды ашқан ғалым. ( Жауабы: Хан тәңірі, П.П. Семенов –Тянь –Шаньский )
2. Қазақстан аумағындағы Орал тауының жалғасы ( Мұғалжар )
3. Қазақстан жеріндегі ежелгі платформа ( Шығыс Еуропа )
4. Қазақстанның ұлттық ядролық орталығы қай қалада орналасқан

( Курчатов қаласы )
5. Астанадағы « Бәйтерек » монументін жобалаған суретші « Қазақстан суретшілер одағының президенті Ақмырза Рүстем »
« Сұңқар » тобының топ басшысына қойылатын сұрақтар.
1. Сарыарқаның ең биік нүктесі қалай аталады ( Ақ сораң )
2. Балқаш көліне құятын өзендерді ата ( Іле Қаратал )
3. Қазақстандағы титан – магний өнеркәсібінің орталығы ( Өскемен )
4.Қазақстандағы алғашқы химия кәсіп орны қай қалада орналасқан, зауыт ашы жусанды өңдеу арқылы қандай дәрі шығарды ( Шымкент, Сантонин )
5. Қазақстанның қай қаласы Боливияда өткен « әлемдік қалалар » Халық аралық конференцияда « Бейбітшілік » қаласы атанды ( Астана )

Ойынымыздың келесі « Самғау » кезеңінде әр топқа кезек-кезек сұрақтар қойылады, егер жауап бере алмаса қосымша көмек алуға болады.Бірақ қосымша көмек алған жағдайда жарты ұпай кемиді, бір сұрақ 20 балл,
Қыран тобының сұрақтары:

1. Қазақстанның орта ғасырлық ірі қалаларының бірі Сырдарияның Арыс өзеніне құяр сағасына таяу орналасқан. Бұл қаланың аты 8 ғ.-дан бастап аталғанымен оның тарихы б.з. д. 2-ші ғасырдан басталған, Сырдарияның орта ағысында пайда болған Қаңлы мемлекетінің тарихымен тығыз байланысты, оның алып жатқан ауданы 200-га –ға жетіп, нағыз шығыс қаласына айналды. ( Отырар ).
Қосымша көмек 1219 жылы күзде моңғолдар қаланы қоршап, 6 айдандан кейін басып кіріп, халқын қырғынға ұшыратты.
2. Бұл үстірт шығысындағы Сарыарқа, Батысындағы Мұғалжар және Оңтүстік Оралдың аралығында жатыр. Солтүстігі Батыс Сібір жазығына, Оңтүстігі Шалқар теңіз ойысына жалғасады, абсалюттік орташа биіктігі 200-300 м

Қосымша көмек.- Бұл үстірт арқылы Есіл және Тобыл өзенінің және Торғай қолатының шағын өзендері ағып өтеді. (Торғай )
3. 1984 жылы 12 шілдеде ұйымдастырылған қорық, Маңғыстау облысының Ералы аудынының оңтүстігінде Жаңа өзен қаласынан 150 км қашықтықта орналасқан аумағы 223 мың 342 гектар ( Үстірт )
Қосымша көмек.- Солтүстік және солтүстік –батысында Каспий маңы ойпатымен, батысында Маңғыстау жазығымен шектеседі. Теңіз деңгейінен биіктігі 200 м. ( интерактивті тақтадан Үстірт қорығы көрсетіледі )
Сұңқар тобының сұрақтары:

1. Атырау қаласынан 55 км жерде, Жайықтың оң жағасындағы бір кездегі атақты қала. Қаланың іргесі 11 ғасырда қаланған, гүлденген дәуірі 13-14 ғасыр аралығы. Қала Еуропа мен Азияны жалғастыратын керуен жолында орналасқан. ( Сарайшық )
Қосымша көмек. Қаланың екінші атауы Саранджук. Қала Алтын Орда заңдары жерленген қасиетті орынға айналған.
2. Қала өткен ғасырдың ортасынан дейін өзінің саудалық маңызын сақтады, қазір ол тарихи және мәдени орталық. Мұнда мұсылман сәулет өнерінің інжу маржаны, Қожа Ахмет Иассауи кесенесі орналасқан көне қала қалай аталады ( Түркістан )
Қосымша көмек
Айтылып отырған қаламыз Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан ежелгі қала.

4. Өзі аттас өзеннің аңғарында, Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында ұйымдастырылған мемлекеттік ұлттық табиғи парк. Ауданы 93150 гектар, Алматы қаласынан 193 км қашықтықта орналасқан
( Шарын шатқалы )
Қосымша көмек Іле тау аралық аңғарында орналасқан. ( интерактивті тақтадан Шарын шатқалы көрсетіледі )

Ойынымыздың келесі « Өрлеу » кезеңінде әр топтың жанкүйерлеріне сұрақтар қойылады, әр сұрақтың жауабына 5 ұпай беріледі, жанкүйірлер өздерінің ұпай санын қалаған екі топтың біріне қосады.
Қыран тобының жанкүйірлеріне қойылатын сұрақтары :
1. Рахманов термальді бұлағы Қазақстанның қай аймағында орналасқан
( Шығыс Қазақстан )

2. Халық ең көп қоныстанған Қазақстанның ауданы (Оңтүстік Қазақстан ауданы )
11. Сұңқар тобының жанкүйерлеріне қойылатын сұрақтар
1. Мұғалжар тауының ең биік жері қалай аталады (Үлкен Боқтыбай, 657 м )
2. Ебі желіне кері бағытта Жоңғар қақпасы арқылы Орталық Азияға қарай соғып тұратын жел. ( Сайқан )
Ойынымыздың келесі Шарықтау кезеңінде тақтада 14 сан ілінген, әрбір топ 4 санды таңдап, соған сәйкес жазылған сұрақтарға жауап береді, әр сұрақтың дұрыс жауабына 5 ұпай беріледі.

1. Қазақстан Республикасының аймағындағы жауын-шашын ең аз түсетін жер, ол Жамбыл облысының территориясында, Балқаш көлінің батысында орналасқан. ( Мың арал )
2. Өзен бойында елімізде егілетін күріштің 80% егіледі, бұл өзен Оңтүстік Қазақстан мен Қызылорда облысының территориясын кесіп өтеді. Өзеннің атауы ( Сырдария )
3. Бұл қорық Ақмола облысының территориясына кіреді. Қорық ЮНЕСКО-дан өте маңызды қорғалатын аймақ деген атақ алды.
( Қорғалжын қорығы )
4. Қазақстанның теңіз деңгейінен ең төменгі ойыс орналасқан жері қалай аталады ( Қарақия -132 м, Маңғыстау облысы )
5. Қостанай облысындағы темір кен орындарын атаңыздар
( Соколов-Сарыбай, Лисаков, Қашар )
6. Каспийге келіп құятын, бекіре балыққа бай өзен қалай аталады, өзен қай облыс территориясы бойынша ағып өтеді ( Жайық өзені, Батыс Қазақстан обл. )

7. Марал, панты, омарта шаруашылығымен айналысатын облысты атаңыз ( Шығыс Қазақстан )
8. Никель хром өндірісіне маманданған облыс ( Ақтөбе )
9. Алюминий, трактор шығаратын, мұнай өнімдерін өңдейтін зауыттар орналасқан облыс ( Павлодар )
10. Республиканың « Солтүстік қақпасы » атанған Солтүстік Қазақстан облысының орталығы ( Петропавл )
11. 17 ғасырда балықшылар елді мекен ретінде іргетасы қаланған Каспий теңізінің солтүстігінде орналасқан қала қалай аталады, қай облыстың орталығы ( Атырау )

12. Іле Алатауының баурайында орналасқан еліміздің аса ірі қаласы (Алматы )
13. Бау-бақша, жүзім өсіруге маманданған облыс ( Оңтүстік Қазақстан облысы )
14. Кокстелетін көмір өндіретін Орталық Қазақстанның басты қаласы
( Қарағанды )

Осымен кезеңдер аяқталды,женген топты анықтау үшін сөз әділ қазылар алқасына беріледі, женген топ –« Жерұйыққа » жеттіңіздер, ойынды жалғастырсаңыздар бір сұрақ беріледі, жауап берсеңіздер ұпайларыңыз екі еселінеді.
Мемлекетіміздің негізгі мыс балқыту орталығы болып есептелетін, мыстан басқа Республикамызбен ТМД елдерінің зауыттарына қажет қорғасын шығаратын 95 мың тұрғыны бар қала статусын 1954 жылы алған қаланың атауы. ( Жезқазған )
Жезқазған маршы орындалады. «Сұңқар » тобы жеңіске жетті.