Алдар Көсе және сиқырлы диірмен

Алдар Көсе және сиқырлы диірмен
Баяғыда Алдар Көсе деген тапқыр әрі ақылды жігіт өмір сүріпті. Ол әділдік пен мейірімділік үшін күресіп, сараң байларды үнемі алдап, халыққа көмек беретін көрінеді. Бір күні Алдар Көсе алыс ауылдардың біріне жол тартады. Ол ауылда сараң әрі бай бір адам тұрады екен. Бай өзіндегі барлық азық - түлік пен байлықты үйіп жинап алып, ешкімге бір түйір де бермейді екен.

Ауылдың халқы сол байдың сараңдығынан қатты қиналыпты. Мұны көрген Алдар Көсе байды алдап, халыққа көмектесудің жолын ойлап табады.

Байдың үйіне барып:
– Ассалаумағалейкум, байеке! Менде сиқырлы диірмен бар. Ол не салсаң да, алтынға айналдырады! – дейді.

Байдың көзі жайнап кетеді:
– Мәссаған! Егер бұл рас болса, маған сатшы! – дейді.

– Жоқ, сата алмаймын. Бірақ егер алтын берсеңіз, уақытша пайдалануға қалдырып кетейін, – дейді Алдар.

Бай келісіп, Алдарға бір сандық алтын береді. Алдар Көсе ақшасын алып, диірменді қалдырып, өзі кетіп қалады.

Сол түні бай диірменді тексермек болып, оған бидай салады. Бірақ диірмен бидайды ұн қылып шығарады, бірақ алтын болмайды. Таң атқанша диірменмен әуреленіп, алтын көрмеген бай әбден шаршайды.

Келесі күні Алдар Көсе қайтып келеді. Бай ашуға булығып:
– Бұл диірменің ешқандай алтын шығарған жоқ! – дейді.

Алдар сабырлы қалыппен:
– Байеке, бұл диірмен тек әділдік пен мейірімділікке толы үйде ғана жұмыс істейді. Егер халыққа көмектессеңіз, ол сізді шексіз байлыққа кенелтеді, – дейді.

Бай ойланып, қателігін түсінеді. Содан кейін ауыл халқына азық - түлік таратып, қолындағы байлығын бөлісе бастайды. Байдың бұл әрекеті ауыл халқының көңілін көтеріп, бәрі қуанады.

Сол күннен бастап ауылда береке орнап, бай да халықтың алғысына бөленіпті.