72 жыл бұрын НАТО құрылды

72 жыл бұрын НАТО құрылды

1949 жылы 4 сәуірде Брюссельде Ұжымдық қауіпсіздік туралы келісімге қол қойылды, ол Солтүстік Атлантикалық келісім ұйымының, яғни НАТО - мен көбірек танымал болды. Бастапқыда әскери одаққа он екі мемлекет қосылды: Бельгия, Ұлыбритания, Дания, Исландия, Италия, Канада, Люксембург, Нидерланды, Норвегия, Португалия, АҚШ және Франция.
Кейінірек Франция 1960 - ші жылдары әскери келісімнен шығып, Саркозидің кезінде оған қайта қосылды. Шарттың әрбір мүшесі одақтастарға шабуыл жасалған жағдайда оларды қорғауға міндетті болды. КСРО Сталин қайтыс болғаннан кейін НАТО - ға кіруге бірден әрекет жасады. 1954 жылы КСРО НАТО - дан құрылымға кіруді сұрады.
НАТО қырғи - қабақ соғыс аяқталғаннан және Варшава Шарты күйрегеннен кейін - кеңестік ықпал аймағына кіретін бұрынғы мемлекеттер есебінен белсенді түрде кеңейе бастады. Бүгінгі таңда Еуропа елдерінің басым көпшілігі НАТО - ға мүше, немесе альянсқа кірудің жеке жоспары бар, немесе «Бейбітшілік үшін серіктестік» бағдарламасына қатысады (Ресей, 2014 жылға дейін бағдарламаның мүшесі болған). НАТО бағдарламаларына қатыспайтын жалғыз еуропалық мемлекет - бұл Кипр, оның әрекетіне Түркия және онымен территориялық жанжал кедергі болып отыр.
Осы жылдың наурыз айының басында, Грузия мен Украина - географиясы мен тарихы әртүрлі елдер, бірақ екеуі де НАТО - ға кіруге ұмтылады - және НАТО оларға осыған көмектеседі», - деді НАТО - ның бас хатшысы Йенс Столтенберг.
«НАТО - ның есігі ашық. Бухаресте өткен НАТО саммитінде біз Украина мен Грузия НАТО - ға мүше болады деген шешім қабылдадық, бірақ нақты күнді атамадық. Бұл елдердің НАТО - ға мүше болуы үшін олар одақ стандарттарына сай болуы керек», - деді НАТО - ның басшысы.
«1991 жылдан бастап Солтүстік Атлантикалық Альянс Киевке бірнеше рет қауіпсіздікті қолдап келді және оны ешқашан интеграциялауға мәжбүр еткен жоқ. Альянсқа кіру процесі ашық. НАТО - ға елдер немесе үкіметтер емес, жаңа сана мен саналы таңдау арқылы анықталатын демократиялық қоғамдар мен ұлттық келісім қосылады», - деді бүгін, яғни 5 сәуірде, Украинаның қорғаныс министрі Таран.
Қазіргі таңда, заманауи және болжамды сын - қатерлер Украинаның қорғаныс жүйесін модернизациялауға, оны икемді етуге және қауіп - қатерлерге жедел әрекет етуге қабілетті етуге барлық жағдай жасалып жатыр. Украина мұндай модельдер АҚШ - та, Финляндияда, Чехияда, Израиль мемлекетінде, Австрияда, Ұлыбританияда үлгі ретінде алып отыр.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ - Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты