XXI ғасырдағы мұғалімнің педагогикалық шеберханасы: оқыту әдістерін жетілдірудің жаңа тәсілі

XXI ғасырдағы мұғалімнің педагогикалық шеберханасы: оқыту әдістерін жетілдірудің жаңа тәсілі
5 - ші Еуразиялық мәдени дипломатия мектебі «Turco - Slavica: тарих, әдіснама және лингводидактика» аясында «XXI ғасырдағы мұғалімнің педагогикалық шеберханасы: оқыту әдістерін жетілдірудің жаңа тәсілі» атты дөңгелек үстел өтті. Оған Қазақстанның академиялық зерттеушілері мен мектеп мұғалімдері қатысты. Дөңгелек үстелді әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Түркітану және алтайтану ғылыми - зерттеу институты және Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасы ұйымдастырды. Іс - шара 2024 - 2026 жылдарға арналған ғылыми - техникалық жобалар бағдарламасы аясында жүзеге асырылған «Қоғамның рухани жаңғыруы жағдайындағы Қазақстанның түркі тілдері: графикадан эпикалық мәтінге дейін» [IRN AP23486380] жобасы бойынша Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің гранттық қаржыландыруымен өтті.
Алғы сөзінде дөңгелек үстел модераторы ф. ғ. д., профессор Саденова А. Е заманауи педагогикалық парадигма 21 ғасыр мұғалімдерінің кәсіби шеберлігінің негізін құрайтын әдіснамалық инновациялардың, пәнаралық тәсілдің және мәдени құзыреттіліктің синтезін қажет ететінін атап өтті.
Дөңгелек үстел қатысушыларының бірқатар баяндамалары студенттерде сыни ойлауды, функционалдық сауаттылықты және мәдени сәйкестікті дамытуға бағытталған заманауи әдістер мен педагогикалық стратегиялардың кең ауқымын, оқытудағы жаңа әдіснамалық көкжиектерді көрсетті. Жаңашаруа орта мектебінің (Алматы облысы) қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Роза Тоқтасынқызы Базарова «Қазақ тілі мен әдебиетін оқытуға жаңа тәсіл» атты баяндамасын ұсынды, онда ол тілдік білім берудің коммуникативтік және когнитивтік компоненттерін нығайтуға бағытталған оқу процесін ұйымдастырудың инновациялық формаларын атап өтті. Роза Тоқтасынқызы өзінің зерттеуінде оқушылардың қазақ тілін үйренуге деген қызығушылығын арттыру үшін тілдік бірліктерді зерттеу формуласын жасады. Сол мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Мадина Садыққызы Нұғманова «Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарындағы пәнаралық байланыстар» атты баяндамасында оқушылардың әлемді тұтас түсінуіне ықпал ететін және пәнаралық құзыреттіліктерді дамытатын интегративті оқыту әдістерін қарастырды. Қатысушыларды Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің филология магистрі және докторанты Жанат Арыстанбекқызы Уразбаеваның баяндамасы ерекше қызықтырды. Ол өзінің «Қазіргі заманғы тілді оқыту әдістеріндегі екі тілділіктің және мәдени сілтемелердің рөлі» атты ғылыми - әдістемелік зерттеуін ұсынды. Баяндамашы екі тілді оқыту моделі тек тілдік құзыреттілікті ғана емес, сонымен қатар мәдени рефлексияны және мәтінді мәдени құбылыс ретінде құнды түсінуді де дамытатынын атап өтті. Жанат Арыстанбекқызы практикалық жаттығуларды квест ойыны, орта мектептегі орыс тілі сабақтарында пайдалану үшін Алматының бейнесін сипаттайтын әдеби мәтіндерге негізделген ұзақ оқу ретінде ұсынды, сондай - ақ көрнекі мысал ретінде аудиторияға онлайн викторина өткізді. Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Таңшолпан Құлдыбайқызы Тоқтағанова «Қазақ тілін оқытуда мәтінмен жұмыс істеу әдістемесі» тақырыбын ұсынып, мәтінге тілдік сананың орталық объектісі және дискурсивті дағдыларды дамыту құралы ретінде аналитикалық - когнитивті тәсілді ұсынды. Ш. К. Беркімбаева атындағы мектеп - лицей - интернатының (Алматы) орыс тілі мен әдебиеті мұғалімі Жандос Қалмаханұлы Дүйсебай «Қазақ мектептеріндегі орыс тілі сабақтарында функционалдық сауаттылықты дамыту» атты мақаласын ұсынды. Зерттеуші когнитивті - лингвистикалық талдауды білім беру жүйесіне енгізу жолдарын белгілеп, оқушылардың тілдік дамуының негізі ретінде сыни оқудың маңыздылығын атап өтті.
Талқылау барысында қатысушылар ХХІ ғасырдағы оқыту шеберханасы когнитивті - коммуникативтік тәсілге, мәдениетаралық педагогикаға және тәуелсіз ойлау, зерттеу қызметі және шығармашылық сияқты болашақ құзыреттіліктерді дамытуға мүмкіндік беретін цифрлық оқыту технологияларына негізделуі керек деген қорытындыға келді. Дөңгелек үстел талқылауы жай ғана педагогикалық тәжірибе алмасу емес, сонымен қатар қазіргі заманғы білім берудің мағыналардың динамикалық жүйесі екенін, мұнда әдіснама, мәдениет және технология тұтас білім беру кеңістігін құрайтынын растады.

А. Е. Саденова., Ұ. Е. Мұсабекова.
Әл - Фараби атындағы ҚазҰУ,
Жоғары оқу орнына дейінгі білім беру факультеті
Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру
дайындығы кафедрасының профессорлары