Қ.- Ж. Қ. Тоқаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VIII Съезінде сөзі туралы

Қ.- Ж. Қ. Тоқаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VIII Съезінде сөзі туралы

2025 жылғы 17 қыркүйекте ашылған Әлемдік және дәстүрлі діндердің VIII Съезіне әлемнің алпыс елінен жүзден астам делегация қатысты. Ислам, христиандық, буддизм, иудаизм, индуизм, даосизм, зороастризм, синтоизм дінбасылары, сондай - ақ халықаралық ұйымдардың, сараптамалық қоғамдастықтың өкілдері, саяси және қоғам қайраткерлері Қазақстанның астанасында әлемдік қоғамдастық дамуының өзекті мәселелерін және оларды шешудегі дінбасылардың рөлін талқылау үшін сегізінші рет жиналды. Форум делегаттарының алдында Съезде төрағалық етуші Қазақстан Президенті Қасым - Жомарт Кемелұлы Тоқаев сөз сөйледі.
Форумға қатысқаны үшін жиналғандарға алғысын білдіре отырып, Қазақстан көшбасшысы адамзатты "игі мақсаттарға жетуге" бағыттайтын Съездің рөлінің айрықша екендігін атап өтті. Қазақстанның геосаяси жағдайы елдің көпвекторлық бағытында даму қажеттілігін тудырды: аумақ тарихи тұрғыдан көпұлттылықпен, барлық негізгі әлемдік діндер мен конфессиялардың бейбіт қатар өмір сүруімен сипатталды. Бұл Қазақстанда мемлекет пен қарапайым тұрғындар мұқият күзететін әртүрлі діни храмдардың болуын түсіндіреді. Мемлекет басшысы біздің ойымызша, таңқаларлық сандарды атап өтті: "Қазақстанда 18 конфессияны білдіретін төрт мыңға жуық діни бірлестік жұмыс істейді". Бұл деректер өздері үшін сөйлейді!
Әрине, Қазақстан Президенті билеуші элиталардың іс - әрекеттеріне байланысты күрделене отырып, барған сайын жаңа сын - қатерлер тудыратын халықаралық жағдайға тоқтала алмады: "олардың саясаты бейбіт диалог пен мәдениеттердің, діндердің, дүниетанымдардың өзара іс - қимылын дамыту тұрғысынан әрқашан ұтымды, сындарлы бола бермейді". Осыған байланысты Қазақстанның саяси бағыты туралы айта отырып, Қ.- Ж. Қ. Тоқаев: "этносаралық, дінаралық, ұлтаралық толеранттылық пен өзара сыйластық саясатын жүргізу қағидатты маңызды деп санаймын", - деді. Тағы да біздің көшбасшымыз өзі ұсынған "Заң және Тәртіп" тұжырымдамасының іргелі рөлін атап өтті: "қоғамдағы тұрақтылықты және "Заң және Тәртіп" тұжырымдамасы негізінде азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету – бұл біздің ішкі саясатымыздың басты сәті".
Діни лидерлердің жасампаз қызметіне, олардың ғаламдық апаттың алдын алудың айрықша қабілетіне деген үмітін білдіре отырып, Қазақстан көшбасшысы "Дін біз бірлесіп әрекет еткенде қуатты шоғырландырушы күшке айналады" дегенге баса назар аударды. Бұдан әрі Қазақстан басшысы діни иерархтарды зорлық - зомбылықты тоқтатуға және бейбіт шешімдер іздеуге бейтарап, саясаттандырылмаған шақырумен Съездің қолдауымен "Бейбітшілік үшін қозғалыстың" моральдық өзегі болуға" шақырды. Гуманизм қағидаттарына негізделген бұл бастама тек сенушілерді ғана емес, сонымен бірге биліктегі және шешім қабылдауға жауапты адамдарды да басқара алады.
Қ.- Ж. К. Тоқаевтың дін өкілдерінің ғылыми - сараптамалық қоғамдастықпен диалогын күшейту туралы тағы бір назар аударарлық тезисін атап өткіміз келеді. "Рухани даналық пен сараптамалық білімнің синтезі өзекті жаһандық және аймақтық мәселелердің тиімді шешімдерін табудың кілті болуы мүмкін".
Дәстүр бойынша, біздің ел басшысының Әлемдік және дәстүрлі діндердің VIII Съезінде сөйлеген сөзі жалпы әлемдік проблемаларды шешу бойынша нақты ұсыныстарды қамтитын бағдарламалық құжаттың бір түрі болды.

А. Қ. Ахмедова, М. П. Ешимов
Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің
жоғары оқу орнына дейінгі білім беру факультетінің
шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру
дайындығы кафедрасының аға оқытушылары