Дудаев Ресей туралы: «Бұл Ресей, зұлымдық империясы бұрыннан бар және солай болып қала береді»

Дудаев Ресей туралы: «Бұл Ресей, зұлымдық империясы бұрыннан бар және солай болып қала береді»

Ресей келісімдерге қол қоюға өзіне өте қиын болған кезде ғана барады, күшейіп, жаңа соққы беруге көшеді. Алайда бұл келісімдер ешқашан орындалмайды. Бұл туралы сонау 1995 жылы шешен саясаткері, 1990 - ші жылдардағы Шешенстанды Ресейден азат қозғалысының жетекшісі, өзін - өзі жариялаған Шешенстан Ичкерия Республикасының бірінші президенті (1991 - 1996 жж.) Джохар Дудаев айтты, қазіргі Украинадағы Ұлы Отан соғысына байланысты оның сұхбаты Ютуб желіде тарады. Джохар Дудаев бұл халықтың қатыгездігі мен мейірімсіздігін туралы ашық айтты.
«Орысшылдық немесе руссизм бүкіл халықтарды жойып, оларды жер бетінен сыпырып, ең дәрменсіз құрбандарды таңдайды. Физикалық қиратуды және әлемді шынайы қорқытуды аяқтау үшін», - деді Дудаев. Бұл ретте ол Ресей «оқшауланып, қиратып кеткен» Таулы Қарабақ, Абхазия, Грузия, Армения мен Әзірбайжан, Оңтүстік Осетия, Солтүстік Осетия, Ингушетияны еске алды. Дудаев басқыншы ел күшейе салысымен ең әлсізін қайтадан есептеп, оны жоюға кірісетінін баса айтты.
«Бұл Ресей, зұлымдық империясы бұрыннан бар және солай болып қала береді», - деді Джохар Дудаев.
Алайда Ресей президенті Путиннің Украинаға қарсы ашқан соғысы оның стратегиялық қателігі болды. Агрессор ел барған сайын әлемнен оқшауланып барады.
Еске сала кетейік, Джохар Дудаев 1944 жылы 15 ақпанда Шешен - Ингуш Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының (ШИАКСР) Ялхори (Ялхорой) ауылында дүниеге келген. Шешен, тейп Ялхоройдың тумасы. Ол Мұса мен Рабиат Дудаевтардың отбасындағы он үшінші кенже бала болды.
Джохардың әкесі мал дәрігері болып жұмыс істеген. 1944 жылы 23 ақпанда ШИАКСР халқы қуғын - сүргінге ұшырап, Қазақстан мен Орта Азияға жер аударылды. Джохар Дудаев және оның отбасы Шешенстанға тек 1957 жылы орала алды. Дудаев Тамбов әскери авиация училищесін және Мәскеудегі Ю. А. Гагарин атындағы Әскери - әуе академиясын бітірген.
1962 жылы Кеңес Армиясы қатарында қызмет ете бастады. КСРО Әскери - әуе күштерінің генерал - майоры дәрежесіне дейін көтерілді (Дудаев Кеңес Армиясы құрамындағы бірінші шешен генералы). 1979 - 1989 жылдары Ауғанстандағы әскери қимылдарға қатысқан. 1987 - 1990 жылдары Тартудағы (Эстония) ауыр бомбалаушы дивизияның командирі.
1968 жылы КОКП қатарына өтіп, ресми түрде партиядан шықпаған. 1990 жылдың күзінде Тарту қаласындағы гарнизонның бастығы бола отырып, Джохар Дудаев бұйрықты орындаудан бас тартты: теледидар мен Эстония парламентін бұғаттауы үшін. Алайда, бұл әрекет оған ешқандай салдары болған жоқ.
1990 жылы Джохар Дудаев Шешенстанға оралып, ұлттық қозғалысты басқарды. 1991 жылы наурызда Дудаев зейнетке шығып, Грозныйға оралды. 1991 жылы маусымда Джохар Дудаев Шешен халқының ұлттық конгресінің Атқару комитетін басқарды.
1991 жылы қыркүйектің басында Дудаев Грозныйда 19 тамызда Грозныйдағы КОКП басшылығы КСРО - ның іс - әрекеттерін қолдағандықтан Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасы Шешен Республикасының Жоғарғы Кеңесін таратуды талап еткен митингіге жетекшілік етті.
Мемлекеттік төтенше жағдайлар комитеті. 1991 жылдың 6 қыркүйегінде Джохар Дудаев пен Яраги Мамадаев бастаған шешен халқының ұлттық конгресінің қарулы жақтастары Шешен - Ингушетия Жоғарғы Кеңесінің ғимаратына басып кіріп, депутаттарды қарумен әрекетін тоқтатуға мәжбүрледі. 1991 жылы 1 қазанда РСФСР Жоғарғы Кеңесінің шешімімен Шешен - Ингуш Республикасы Шешен және Ингуш Республикаларына (шекарасыз) бөлінді.
1991 жылы 27 қазанда Джохар Дудаев Шешенстан Ичкерия Республикасының (ШИР) президенті болып сайланды. Ичкерия президенті болғаннан кейін де ол кеңестік әскери киіммен халық алдына шығуды жалғастырды. 1991 жылы 1 қарашада Дудаев өзінің бірінші жарлығымен Ресей билігі де, ешбір шет мемлекеттер де мойындамаған ШИР - ның Ресей Федерациясынан тәуелсіздігін жариялады.
Дудаев 1994 - 1995 жылдары шешен халқының ұлт - азаттық соғысын басқарды. 22 сәуірге қараған түні Гехи - Чу ауылының маңында Джохар Дудаев Ресейдің арнайы қызметтерінің күшімен өлтірілді.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ - Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты