Шетелдік студенттермен тәрбие жұмысы – Қазақстанның тартымды имиджін қалыптастырудың маңызды құрамдас бөлігі

Шетелдік студенттермен тәрбие жұмысы – Қазақстанның тартымды имиджін қалыптастырудың маңызды құрамдас бөлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің жоғары оқу орнына дейінгі білім беру факультетінің шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру кафедрасында әлемнің көптеген елдерінің тыңдаушылары білім алуда: Қытай, Корея, Түркия, Иран, Ауғанстан, Жапония, Вьетнам, Үндістан, Еуропа, Америка елдері... Олардың барлығы, өз өмірлерін біздің елмен байланыстыра отырып, қазақ немесе орыс тілдерін білуді қажет етеді.
Факультетте білім алып жатқан шетелдік азамат университет қабырғасында тек қана орыс немесе қазақ тілдерінде тілдесу қабілетімен байланысты білім ала алмайды. Оқытушылар шетелдік студенттердің әлеуметтік бейімделу мәселелерін толық көлемде шешуде. Бұл факультеттегі білім беру іс - шараларының негізгі мақсаты болып табылатын әлеуметтік бейімделу. Факультетте оқитын шетелдіктер, әртүрлі мемлекеттік жүйелердің өкілдері. Оқытушылардың алдында бір - біріне және Қазақстан туралы бұрынғы, кейде қате түсініктеріне қарамастан, оқу тобы, студенттер жатақханасы және жалпы факультет шегінде тыңдаушыларды бір отбасына біріктіру міндеті тұр.
Оқуға келген азаматтардың елдерінің әлеуметтік - мәдени жағдайлары әртүрлі, кейде диаметрлі қарама - қайшы. Бірінші кезекте сауатты құрылған оқу процесі, пән оқытушыларының қажырлы еңбегі, оқу топтарының куратор - эдвайзерлері ұйымдастырған іс - шаралар шетелдік студенттердің жаңа жағдайларға бейімделуіне көмектеседі. Оқу жоспарына енгізілген барлық пәндер пәнаралық сипатқа ие. Олардың бірлігінде оқытушылар кең әлеуметтік - мәдени білім беру кеңістігін жасайды және әлеуметтік - мәдени ақпарат көзі болып табылады.
Шетелдік тыңдаушыны даярлау бағдарламасына енгізілген оқу пәндерін оқыту процесінде басқа факультеттердегі куратор - эдвайзерлердің іс - әрекетіне мүлдем ұқсамайтыны белгілі. Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің қабырғасында болған алғашқы күннен бастап шетелдік азамат өзінің кураторы - эдвайзерінен, кафедраның басқа да оқытушыларынан, сондай - ақ деканат қызметкерлерінен жан - жақты көмек алады. Бір жағынан, тәрбие жұмысы – бұл оқытушылардың өзіндік бағыты. Екінші жағынан, дәл осы тәрбие жұмысы Қазақстанның көпұлтты мәдениетін түсіну мен тілді меңгерудің қосарлас принципін жүзеге асыруға ықпал етеді. Осылайша, тәрбие жұмысы процесі үздіксіз, шетелдік тыңдаушылармен және студенттермен жұмыс істейтін оқытушының күнделікті жұмысына органикалық түрде қосылған. Бұл медициналық тексеруден өту, жатақханада тұру ережелері, тіркеу мәселелері, кітапхана мен оқу залын пайдалана білу, сондай - ақ шетелдік азаматтың Қазақстанда, атап айтқанда оқу орнында болу ережелерін түсіндіру және оқу тәртібін сақтау қажеттілігі... Барлық туындаған мәселелермен шетелдік студент өзінің оқытушысына, яғни куратор - эдвайзерге жүгінеді.
Оқу үдерісін табысты жүргізу үшін оқу тобында ынтымақтастық атмосферасын құру, түрлі ұлт өкілдерін, түрлі дін, мәдениет және салт - дәстүрлерді өзара түсіну үлкен маңызға ие. Мұнда басты рөл топтың кураторы - эдвайзеріне беріледі. Оның рөлін асыра бағалау қиын. Бұл әр түрлі балалар жақын дос бола ала ма, жоқ па, өйткені олар көп уақытты оқу аудиториясында бірге өткізеді. Әрине, шетел тілі ретінде орыс және қазақ тілі оқытушыларына тек университеттің ғана емес, жалпы елдің жағымды бейнесін жасау жауапкершілігі жүктелгенін атап өткен жөн.
Осы мақсатқа қалай қол жеткізіледі? Кафедрада тәрбие қызметі саласында өз дәстүрлері қалыптасқан. Лексика, грамматика, жазу, оқуды үйрететін оқу тобының негізгі оқытушысы сонымен бірге оның кураторы болып табылады. Оның міндеттері аудиториядан тыс жерде өте кең және әртүрлі. Университет қабырғасында болған алғашқы күннен бастап куратор - эдвайзер шетелдік тыңдаушының қамқоршысы болады. Шетелдік студент қарапайым тұрмыстық мәселелерден бастап, шет елде болудың заңды ережелерін сақтауға дейін жан - жақты көмекке мұқтаж. Алғашқы күннен бастап шетелдік азаматқа көші - қон заңнамасының қыр - сырын түсіндіру қажет, сонда оның осыған байланысты ешқандай проблемалары болмайды.
Кафедра оқу жылы бойы дәстүрлі іс - шаралар өткізеді. Оларды дайындауға, өткізуге студенттердің өздері белсенді қатысады. Алғашқы үлкен іс - шара "Келіңіз, танысайық!" атты концерттік бағдарлама. Онда білім алушылар өз таланттарын көрсетеді. Бұл фестиваль Жаңа жыл қарсаңында өтуде. Жастар өздерінің туған, қазақ және орыс тілдерінде дайындалып, өнер көрсетеді: өлеңдер, әндер орындайды, театр қойылымдарды қояды, қазір танымал флешмобтар ұйымдастырады! Студенттер достарын әртістер ретінде көргеннен соң, кейінгі концерттерде өз таланттарын көрсеткісі келеді. Екінші семестрде Наурыз мерекесі кафедра, факультет және университет ауқымында атап өтіледі. Міне, осы жерде тек өнер көрсетіп қана қоймай, өз халқының ұлттық киімдері мен дәстүрлерін де көрсетуге болады. Және, әрине, қазақ халқының үлкен ұлттық мерекесін өз көзімен көріп, оған қатысуға болады. Наурыздың құрметіне студенттер тұратын жатақханада тағы бір тәрбиелік іс - шара - "Ұлттық тағамдар фестивалі" ұйымдастырылады. Қытай, корей, жапон, ауған, моңғол, испан және т. б. асханаларды оқушылар айқын көрсетеді. Содан кейін дайындағанның барлығын әндер мен билердің сүйемелдеуімен бірге жейді. Оқу жылының соңында оқытушылар "Кездескенше қош болыңыз!" атты кеш ұйымдастырады. Онда да басты кейіпкерлер кафедра тыңдаушылары болып табылады.
Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасында оқитын студенттердің студенттік өмірі қызықты және танымды. Университет қабырғасында жоғарыда аталған негізгі іс - шаралардан басқа, оқу жылы бойы студенттер Алматы қаласында аз емес көркем жерлерге экскурсияға барады. Есік көлі, Медеу шатқалындағы биік таулы мұз айдыны, Шымбұлақ тау шаңғысы базасы, Бутаков шатқалы, Үлкен Алматы көлі, Түрген сарқырамасы... Сондай - ақ, студенттердің назарына тарихи Түркістан қаласы мен еліміздің астанасы Нұр - Сұлтан қаласына сапарлар ұсынылады. Бір жыл ішінде олар Алматы қаласын жақсы таниды, өйткені барлық мәдени, ойын - сауық орталықтарына барады. Бұл іс - шаралар кафедрада жұмыс істейтін "Өлкенің тарихы мен мәдениеті" орталығы, сондай - ақ "Қазақстантану" және "Саяхат" өлкетану клубтарының тікелей басшылығымен өткізіледі. Тәрбие жұмысын үйлестіру үшін кафедрада аталғандардан басқа қызығушылық бойынша басқа да клубтар құрылып табысты жұмыс істеуде: "Мельпомена" театр клубы, "Көңілді әндер" музыкалық клубы, "Тілмен таным" және "Глобус" мәдениетаралық коммуникация клубтары, орыс әдебиеті әуесқойлар клубы, "Киноға барайық!" және басқалар. Клубтардың атаулары өздері үшін айтылады. Әр студент өзіне қызықты және жақын нәрсе таба алады. Осындай іс - шаралар аудиторияның білімін толықтыра отырып, тұтастай алғанда мемлекеттің, сондай - ақ оның көпұлтты халқының жағымды имиджін жасай отырып, шетелдіктердің оқу елі туралы түсінігін неғұрлым толық және сенімді қалыптастыруға мүмкіндік береді. Осы үлкен жұмыстың нәтижесінде оқу кезеңінің соңында кафедра студенттері бір үлкен тату отбасы болады. Бұл оқу жылының басында жаңа тыңдаушыларды қабылдай отырып, оқытушылар қол жеткізуге ұмтылатын мақсаттардың бірі.
Куратор - эдвайзердің, факультеттің әрбір оқытушысының белсенді ұстанымы Қазақстан Республикасының және, әрине, әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің оң имиджін қалыптастыру оның күнделікті жұмысына байланысты екенін түсіне отырып, шетел азаматтарымен жұмыс істеудің міндетті шарты болып табылады. Толеранттылық, транспаренттілік, интернационализм, дәстүрлерді құрметтеу, еліміздің ішкі және сыртқы саясатына деген сенімді нығайту қағидаттары шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасы оқытушыларының күнделікті жұмысында өзекті болып табылады. Шетел азаматы университет қабырғасында жүріп, біздің елде бұл принциптер сөзбен емес, іс жүзінде жұмыс істейтінін өз көзімен көреді.

А. Қ. Ахмедова
Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің
шетелдіктердің тілдік және жалпы
білім беру дайындығы кафедрасының
аға оқытушысы