АҚШ - ры Ресей мен Украинаның қарулы қақтығысын саяси және дипломатиялық реттеу үдерісіне барған сайын белсенді қатысатын болады

АҚШ - ры Ресей мен Украинаның қарулы қақтығысын саяси және дипломатиялық реттеу үдерісіне барған сайын белсенді қатысатын болады

13 сәуірде АҚШ президенті Джо Байден Ресей президенті Владимир Путинге телефон шалды. Көшбасшылар, атап айтқанда, Украина тақырыбын талқылады.
Ақ үйдің баспасөз қызметі Байденнің Путинмен сұхбаттасу кезінде «АҚШ - тың Украинаның егемендігі мен территориялық тұтастығын қолдауды» баса назар аударғанын және Украинаның шекарасына жақын жерде Ресейдің әскери қатысуын күшейтуге алаңдаушылық білдіргенін хабарлады.
Ол Ресейді шиеленісті азайтуға шақырды. Сонымен бірге, Кремльдің сайтында бұл туралы айтылмады, тек «ішкі украиналық дағдарыс туралы пікір алмасу кезінде Путин Минск шаралар пакетіне негізделген саяси реттеу тәсілдерін белгілеп берді». Байден сонымен қатар Путинге жеке кездесу өткізуді ұсынды.
Естеріңізге сала кетейік, «тізерлеу» 2008 жылдың тамызында басталды. Ресми ресейлік нұсқаға сәйкес, Ресей қарулы күштері Грузияның Оңтүстік Осетиясына сол жақта тұратын осетиндерді қорғау үшін де - юре кірді. Грузия президенті Михаил Саакашвили ешқандай себепсіз Оңтүстік Осетия автономиясының астанасы Цхинвалидегі танктерге оқ атты. Грузиямен бес күндік 2008 жылғы тамыз айындағы соғыстың нәтижесінде оның бөлігі, атап айтқанда Оңтүстік Осетия Ресеймен тәуелсіз мемлекет ретінде танылып, іс жүзінде Ресей протектораты болды.
Оның шекараларын ресейлік шекарашылар күзетеді, олардың аумағында орасан зор ресейлік әскери база орналасқан, оның жалғыз валютасы - ресейлік рубль, ал көптеген елдер мойындамаған бұл шағын республика толығымен Ресейдің мемлекеттік бюджетінен қаржыландырылады. Шындығында, Мәскеу Грузиядан келген 53 мың халқы бар Оңтүстік Осетияны «тістеп» тастады және 3, 7 миллион халқы бар бір кездері достас ел болған православиелік христиан Грузиясынан айырылды. Осы «тамаша» жеңістің нәтижесінде Грузия Ресеймен дипломатиялық қарым - қатынасты 2008 жылдың тамызында үзіп, енді Еуропалық Одақ пен НАТО - ға кіруге дайындалып жатыр. Бұл сәтті болуы мүмкін бе?
Кремльдің сыртқы саясатындағы тағы бір «үлкен жетістік» - 2014 жылы Қырымның «үй портына оралуы». Шындығында, Украинаның Донецк және Луганск облыстарының шамамен үштен бір бөлігі, қазір сіздер білесіздер, өздерін ДНР және ЛНР деп атайды. Бұл территориялар Украинаның бүкіл аумағының шамамен 10% құрайды, ал 2014 жылдың басында Украина халқының 10% осы территорияларда тұрған.
Алайда, Ресей Украинаны жоғалтқаны анық, бұл территорияның 90% - ы және қазіргі Украина халқының 90% құрайды (бүгінде бұл шамамен 40 миллион адам). Бүгінгі Украина, 2008 жылдан кейінгі Грузия сияқты, бірнеше рет НАТО әскери күштерімен бірлескен әскери жаттығулар өткізді. Украина бірнеше рет Еуропалық Одақ пен НАТО - ға кіруге ниет білдірді. Жақын болашақта елде Солтүстік Атлантикалық Альянстың базасы пайда болатыны жоққа шығарылмайды.
Қалай болғанда да, бұл тақырып қазір өте жоғары деңгейде ашық талқыланып жатыр. Ресейдің Украинадан айырылуы - бұл өзара сауданың күрт төмендеуінен үлкен экономикалық шығындар туралы айтпағанда, Ресей үшін нағыз өркениеттік апат. Ал Қырымның және шын мәнінде Донбасстың шығыс бөлігінің Ресейге қосылуы Украинаның қалған бөлігінің шығынын өтемейді.
Осылайша, қазір Ресей өз әскерлерін Украинамен шекарасына ғана емес, шын мәнінде демократиялық әлемнің шекарасына тартып жатыр. Оның артында солтүстік пен шығысқа қарай мыңдаған шақырымдық жерде демократия жоқ. Шындығында, Украина өзін де, демократиялық әлемді де авторитарлық Ресейдің агрессиясынан жеті жылдан астам уақыт бойы қорғап келеді.
Ал, Америка Құрама Штаттары Ресейдің агрессиясының жалғасуы жағдайында Украинаның егемендігі мен аумақтық тұтастығын толығымен қолдайды. Америка Құрама Штаттары Ресей мен Украинаның қарулы қақтығысын саяси және дипломатиялық реттеу үдерісіне барған сайын белсенді қатысатын болады.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ – Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты