Тігін машинасын жұмысқа дайындау

Тігін машинасын жұмысқа дайындау
Технология 5 сынып
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға тігін машинасын жұмысқа дайындауды, тігін машинасында дұрыс отыру тәсілдерін, тігін машинасының жоғарғы және төменгі бөліктеріне жіп өткізу ережелерін үйрету.
Сабақтың міндеттері:
1. Тақырыпты меңгерту.
2. Машинада жұмыс жасау.
3. ТҚЕ қайталау.
Көрнекі құралдар: Тігін машинасы, интерактивті тақта,
Сабақтың түрі: қайталау сабағы
Сабақтың типі: Іскерлікті қалыптастыру.
Әдіс - тәсілдері: Түсіндірмелі, сұрақ - жауап, практикалық жұмыс.
Пәнаралық байланыс: математика, информатика, әдебиет, биология.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютер, тігін машина.

І. Ұйымдастыру.
1. Сәлемдесу.
2. Бөлме тазалығын қадағалау.
3. Оқушыларды түгелдеу.
4. Ережелерді қайталау.

ІІ. Үй тапсырмасы.
Қайталау сұрақтары арқылы (қоржыннан сұрақ суыру):
• Матаны ылғалды - жылумен өңдеу дегеніміз не? ( Матаны үтіктеу)
• Үтіктеу кезінде нені ескеру қажет? (Ереже)
• Қол тігісінің түрлерін атаңыз. (Көктеу, жөрмеу, көмкеру, тор тігісі, кесте
тігістері)
• Мата неден тұрады? (Талшықтан)
• Су бүріккіш пен дәке не үшін қажет? (Мата күйіп үтік табанына жабысып қалмау үшін)
• Еңбек құралдарын атаңыз. (мата, ине, жіп, қайшы, желім, қағаз, тігін машинасы т. б.)
• Кесте тігу үшін қандай еңбек құралдары қажет? (Кергіш, ине, жіп, мата, қайшы)
• Қол инемен жұмыс кезіндегі ескеретін ережелер. (Жұмыс басында ине санын санау, қисық инемен жұмыс жасамау, сынған жағдайда мұғалімге тапсыру, жұмыс аяғында мұғалімге санап тапсыру).

ІІІ. Тігін машинаның шығу тарихын қайталау (сұрақ - жауап)
1. Тігін машинасының түрлерін атаңыз. (қол машина, аяқ машина, электрлі машина, арнайы машина)
2. Тігін машинасының жобасын ұсынған кім? (Леонардо да Винчи)
3. Исаак Зингер қай жылдары тігін машинасын ойлап тапты? (1850 - 1851)
4. Ресейдің қай қаласында Зингер зауыты ашылды? (Подольск)
5. Инешаншым дегеніміз не? (Бұйымның бөлшектерін тігу)
6. Тігім дегеніміз не? (Бірнеше рет қайталанған инешаншым)
7. Тігіс дегеніміз не? (Бөлшектердің біріккен орны)

ІV. Тұрмыстық тігін машинасымен таныстыру
Қайталау сабағы
Тігін машинасында жұмыс жасаудан бұрын оны жұмысқа әзірлейді. Жоғарғы және төменгі жіптерді өткізеді, тігістің ұзындық жүрісін фрикциялық винт арқылы реттеп отырады. Егер махавик дөңгелекті айналдырғанда ине қозғалса ол жұмыс істеуге дайын болғаны. Бос жүрісте махавик дөңгелек айналып ине қозғалмайды. Жіпті инеге машинаға дұрыс өткізбесе машина дұрыс жұрмейді. Төменгі жіпті шөрікке кигізеді, жіптің тартылысын реттеп отыру үшін шөріктің қабын қолданады.
Машинада дұрыс отыру тәсілдері:
- Түзу отыру.
- жұмыс орнына жарық сол жақтан немесе алдыңғы жақтан түсіп тұру қажет.
- отыратын орындық пен тігін машинасының ара қашықтығы 10 - 15 см болуы керек.
- құрал – жабдықтар арнайы қорапта тұруы керек.
- тігін машинасының айналатын бөлшектеріне жақындауға болмайды.

V. Практикалық жұмыс.
Тігін машинасында жұмыс жасаудан бұрын оны жұмысқа әзірлейді.
• жоғарғы және төменгі жіптерді өткізеді,
• тігістің ұзындық жүрісін фрикциялық винт арқылы реттеп отырады.
• Егер махавик дөңгелекті айналдырғанда ине қозғалса ол жұмыс істеуге дайын болғаны.
• Бос жүрісте махавик дөңгелек айналып ине қозғалмайды. Жіпті инеге машинаға дұрыс өткізбесе машина дұрыс жүрмейді.
• Төменгі жіпті шөрікке кигізеді, жіптің тартылысын реттеп отыру үшін шөріктің қабын қолданады.
• Тігін машинасының жоғарғы жібін өткізу ережесі.
• Тігін машинасын жұмыс қалпына келтіріп инені жоғары көтеріп қой.
• Жіпті қорабымен арнайы шегеге кигізіп, қажетті тетеіктерден өткіз
• Жіпті жоғары жіптің тартылуын реттейтін екі сақинаның арасынан компенсациялық серіппенің ілмегінен өткіз.
• Жіпті инеге сабақтау.

Сергіту сәті (оқушылар магниттік тақтадан ою - өрнекті құрастыру)
Тігін машинасының төменгі жібін өткізу ережесі.
• Жібі оралған шөрікті қабына кигіз.
• Жіпті шөрік қабының жіпті тартып тұратын серіппесінің астынан өткіз. Жіптің ұшын 10 - 15 см артық қалдыр.
• Шөрікті тігін машинасының астыңғы құрылғысына орналастыр, сырт еткен дыбыс естілгенде шөрік дұрыс орналасқаны.
• Ысырмалы қақпақшаны жауып, инені жоғары - төмен қозғап төменгі жіпті суырып шығару керек. Жоғарғы жіп пен төменгі жіптің ұшын тартып, табан астынан кері жібер.

VI. Бекіту сұрақтары.
1. Тігін машинасында дұрыс отыру ережелері қандай?
2. Тігін машинасының жоғарғы жібін өткізу ережесі қандай?
3. Тігін машинасының төменгі жібін өткізу ережесі қандай?

VІI. сабақты қорытындылау.
Бүгінгі сабақ ұнады ма? Несімен ұнады?
Пайдалы кеңестер:
• ине сақтайтын қораптың түбіне магнит салып қойсаңыз, инелеріңіз ешқашан шашылмайды.
• ине тот баспас үшін оны сабынға тығып қою керек.
• егер үтіктің астына синтетикалық талшықтар жабысса оны ацетонмен сүрту керек.
• киім тіккенде жіпті киім түсінен күреңдеу етіп таңдаңыз, себебі катушкада оралған жіп өз түсінен әлдеқайда күреңдеу болып көрінеді.
• қалың матаны тігу оңайырақ болу үшін инеге сабын жағыңыз
Үй тапсырмасы: Тігін машинасының құрылысын оқып келу

БҚО, Қаратөбе ауданы,
Мұхит атындағы ЖОББМ
Технология пәні мұғалімі:
Жанисова Жазира Сұлтанбекқызы