Наурыз көже: дәстүрлі тағамның дайындалу жолы

Наурыз көже: дәстүрлі тағамның дайындалу жолы

Наурыз көже – көктемгі жаңару мерекесі саналатын Наурыз мейрамының басты тағамдарының бірі. Бұл тағам қазақ халқының бірлік пен молшылыққа деген сенімін бейнелейді. Наурыз көженің ерекше қасиеті – оның құрамында жеті түрлі тағамдық компоненттің болуы. Бұл сан – халық түсінігінде киелі, молшылық пен берекенің белгісі.

Наурыз көженің маңызы мен тарихы жайлы
Наурыз көже ғасырлар бойы қазақ халқының тұрмысында ерекше орын алып келеді. Бұл тағамның басты ерекшелігі – ол әр отбасының дәстүріне байланысты әртүрлі дайындалады. Бірақ негізгі жеті ингредиент сақталады. Бұл жеті компонент – өмірдің жеті қыры мен жақсылығының символы деп есептеледі.

Жеті негізгі компоненттен тұрады:
1. Су – тіршілік көзі.
2. Тұз – дәм беруші және тазалықтың нышаны.
3. Ет (сиыр, қой немесе жылқы) – тоқшылық пен қуаттың белгісі.
4. Дәнді дақылдар (тары, күріш, арпа, бидай немесе жүгері) – молшылық пен байлықтың нышаны.
5. Сүт немесе айран – ақ пейіл мен тазалықтың белгісі.
6. Май – құнарлылық пен қуатты білдіреді.
7. Құрт немесе ірімшік – денсаулықтың символы.

Наурыз көженің дайындалу жолы
Қажетті ингредиенттер:
200 г қой еті (немесе жылқы, сиыр еті)
100 г бидай
100 г тары
100 г күріш
100 г арпа
1 литр сүт немесе айран
1 ас қасық тұз
2 литр су
50 г май (сары май немесе өсімдік майы)

Дайындау кезеңдері:
1. Етті дайындау:
Ең алдымен, етті жуып, үлкен бөлшектерге бөліп, қайнатып алу керек. Қазанға 2 литр су құйып, етті салып, шамамен 1, 5 - 2 сағат баяу отта пісіреді. Ет толық пісіп, жұмсақ болғанда, оны сүзіп алып, майдалап турап қояды. Қалған сорпа көженің негізгі сұйықтығы болады.
2. Дәнді дақылдарды пісіру:
Наурыз көженің дәнді бөлігін дайындау үшін бидай, тары, күріш, арпа сияқты дақылдар алдын ала жуылып, бір ыдыста суға қайнатылады. Бұл процесс шамамен 30 - 40 минутты алады. Дәндер толық пісіп, жұмсарғаннан кейін оларды ет сорпасына қосамыз.
3. Айран немесе сүт қосу:
Егер сүт пайдаланатын болсаңыз, оны сорпаға құю керек. Ал егер айранды таңдасаңыз, оны суығаннан кейін қосқан дұрыс. Бұл көженің дәмін ерекше етеді.
4. Май мен тұзды қосу:
Дайын болған көжеге сары май немесе өсімдік майын қосамыз. Сондай - ақ, тұзын дәміне қарай реттейміз.
5. Ет пен құрт қосу:
Алдын ала туралған етті көжеге салып, жақсылап араластырамыз. Егер бар болса, майдалап ұнтақталған құрт немесе ірімшік қосуға болады. Бұл тағамға ерекше дәм береді.
6. Дайын көжені беру:
Наурыз көжені ыстық күйінде үлкен ыдыстарға құйып, дастарханға қояды. Қазақтың дәстүрі бойынша, оны мереке кезінде үлкендерге ұсынып, содан кейін жастарға таратады. Бұл ұрпақтар арасындағы байланысты білдіреді.

Наурыз көженің пайдасы туралы
Бұл тағам тек қана дәстүрлі мерекелік ас емес, сондай - ақ денсаулыққа пайдалы тағам болып саналады. Оның құрамындағы ақуыздар, көмірсулар және дәрумендер адамға қажетті қуат береді. Сонымен қатар, көже ағзадағы зат алмасуды жақсартады, асқазанның қызметін реттейді және иммунитетті нығайтады.

Наурыз көже – қазақ халқының молшылық пен бірлікке деген сенімін бейнелейтін ерекше тағам. Оны дайындау процесі әр отбасының дәстүріне байланысты өзгеруі мүмкін, бірақ негізгі жеті компонент міндетті түрде сақталады. Бұл тағам тек мерекелік ас емес, сондай - ақ денсаулыққа пайдалы және ұрпақтан - ұрпаққа жалғасып келе жатқан ұлттық мұра болып табылады.