8-сынып. Лиро - эпостық жырлар

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
О. 8. 3. 3. 1 - прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс - әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру;
О. 8. 3. 5. 1 - қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолдана отырып, мәтінге өзгеріс енгізу, ерекшеліктерді бақылау.

Психологиялық ахуал қалыптастыру.
Раппорт. Балалар шеңбер құрып, бірге айтады.
- Біз қазақ тілін жақсы көреміз.
- Біздің күннен - күнге қазақша сөздік қорымыз көбейеді.
- Бүгін мақсатымызға жетеміз.
Қызығушылық ояту.

Үй тапсырмасын қайталау.
- Халық ауыз әдебиеті деген не? (литературы, устного народного творчества)
"Кім жылдам?" (Лексикалық минимум)
- любовь, чувство, сверстники, совесть, невеста, ізетті, подросток - девочка, наследственность, жена старшего брата.
- Халық ауыз әдебиетінің қандай түрлері бар? (лиро - эпостық жырлар: тұрмыс - салт жырлары: жоқтау, сыңсу, жар - жар, жұбату; песня, потешка, литературная сказка, прибаутка, рассказ, поговорка, басня, считалка, пестушка, повесть, стихи).
Дескриптор.
- сұрақтарға жауап береді.
Үй жұмысын жақсы дайындалғандарға мадақтау сөздер: жарайсың, күтпеген едім, сен талаптысың!
- Ендеше, бүгінгі тақырыбымыз: Лиро - эпостық жырлар
Мақсатымыз: Лиро - эпостық жырлар туралы білеміз.
Мәтіналды жұмыс. Мұғалім интерактивті тақтадан тақырыпқа қатысты жаңа сөздермен таныстырады: туынды,
сүйіспеншілік, шежіре. Аудармасын оқулықтан таптыртады, оқушыларға қайталатады, сөздік дәптермен жұмыс жасатады.
Оқылым алды тапсырмалар.
Лиро - эпостық жырлар ғашықтық жырлар - лирикалық әрі эпикалық шығарма. Оқиға желісі бірін - бірі құлай сүйген екі жас арасындағы махаббатқа құрылады. Көпшілігінің оқиғасы сүйгеніне қосылуды аңсаған, жастарға ескі салт - сана қарсы тұрып, мерт қылумен аяқталады. Лиро - эпостық жырларында халықтың тұрмыс - салты, әдет - ғұрпы, наным - сенімі, көңіл - күйі көбірек суреттеледі.
Әдетте, олардың бақытына кедергі болатын нәрсе - ата - аналардың қарсылығы немесе қызға ғашық басқа жігіттің жауыздығы, иә болмаса екі рудың араздығы болып көрсетіледі.
(Лиро - эпические повествования - лирическое и эпическое произведение. Сеть событий строится на любви между двумя любящими друг друга молодых. История большинства заключается в том, чтобы присоединиться к любимому, отстаивая свои чувства молодые люди борятся против старых обычаев. Лиро - эпические жырда больше описывается населения, образа их жизни, обычаев, убеждений, настроения.
Как правило, то, что мешает их счастью - это сопротивление родителей или страдание другого парня, влюбленного в девочку, а если да, то разочарование двух родов).

Оқылым.
3 - тапсырма.
Мәтінді оқып, тақырып қой. аударады, түсінгендерін айтады.
Топтарға тапсырма
1 - топқа. тірек сөздерді табу.
2 - топқа: жоспар құру.
3 - топқа: диаграмма толтыру.
Дескриптор:
- сызба жасайды, ізденеді, толтырады.
- тірек сөздерді табады,
- жоспар құрады.
Жазылым
Жазылымға арналған 2 - тапсырманы орындатады
Қажетті етістіктерді қойып, мақал - мәтелдерді жаз.
1. Ел үмітін ер...............................(ақтар)
Ер атағын ел..............................(сақтар)
2. Ер жігіт елі үшін....................(туады)
Елі үшін.................................. (өледі)
3. Атаның баласы...........................(болма),
Адамның баласы............................(бол).
4. Ақылды адам айтқызбай..............(біледі).
Дескриптор:
- Қажетті етістіктерді нақты табады,
- мақал - мәтелдерді жазады.
Қалыптастырушы бағалау. Топ басшылары бір - бірінің жұмысын түрлі түсті стикерлер арқылы бағалайды.
Кері байланыс. «Аяқталмаған ой» әдісі арқылы оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, топта туындаған жағдаятты тізбектейді.
Алдымен, біз «...» деп ойладық.
Кейін мынадай мәселе пайда болды:.... Мәселені шешу үшін... жасадық.
Бұдан біз... көрдік.
Демек, бұл... екенін білдіреді.
Сонымен, біз «...» деген қорытындыға келдік.
Физминут "Қарын мен төбе"
Мидың екі жарты шарын да іске жұмылдыру үшін арналған.
Оқушылар оң қолымен басын шапақтайды, сол қолымен ішін сипалайды. Мұғалімнің айтуымен тез - тез алмастырады: сол қолымен басын шапақтайды, оң қолымен ішін сипалайды. 4 - 5 рет қайталанады.
Кері байланыс. «Бір сөзбен» әдісі. Оқушылар тапсырманы қалай орындағандарын бір сөзбен айтады.
Кері байланыс. Ойтаразы. «Бес саусақ» тәсілі арқылы сұрақтарға жауап жазады.
Бас бармақ – басты мәселе. Бүгін сабақта қай мәселе өте құнды болды? Балаң үйрек – бірлесу. Мен топта/жұпта қалай жұмыс жасадым? Кімге көмектестім?
Ортан терек – ойлану. Мен бүгін қандай білік - дағдыға ие болдым? Шылдыр шүмек – шынайылық. Маған сабақ ұнады ма? Не себепті? Кішкентай бөбек – көңіл күй. Сабақта өзімді қалай сезіндім?
Үйге тапсырма. Үй тапсырмасы ретінде оқулықтағы
4 - тапсырма беріледі. Тапсырманың шарты, қалай орындау қажет екені түсіндіріледі.