Самұрық құс пен Ержұма

Самұрық құс пен Ержұма

Ерте, ерте, ертеде, ұшы - қиыры жоқ байтақ даланың бір түкпірінде бір шағын ауыл өмір сүріпті. Бұл ауылдың халқы өте қарапайым, алайда оларды бір қорқынышты қауіп үрейде ұстапты. Жыл сайын бір айда аспаннан алып көлеңке түсіп, ауылдан бір адамды ұрлап кететін. Бұл – аспан патшасы, қасиетті Самұрық құс еді.
Ауылдың адамдары қорқып, жыл сайын бір адамын құрбандыққа беруге мәжбүр болатын. Күндердің бір күнінде осы ауылда Ержұма есімді жігіт дүниеге келді. Ол бала кезінен қайсар, ержүрек болып өсті. Ауыл ақсақалдары оған бұл сұмдық туралы айтып бергенде, Ержұма әділетсіздікке төзе алмай, осы құпияны ашып, Самұрық құспен бетпе - бет кездесуге бел буды.
Бір күні Ержұма беліне қылыш байлап, алып құсты күтіп тұрды. Аспан шайдай ашық еді, кенет қара бұлт пайда болып, жерге алып көлеңке түсті. Ауыл адамдары қорқып үйлеріне тығылды. Сол сәтте Самұрық құс қанаттарын қағып, ауылдың үстінен айнала ұшып, жерге төмендей бастады. Ол Ержұманы алып кетпекші болғанда, жігіт семсерін суырып алып:
— Тоқта, қасиетті құс! Сен неге жыл сайын ауылымның адамын ұрлайсың? — деп сұрады.
Самұрық құс оның батылдығына таң қалып, қалықтап тұрып қалды.
— Ей, жас Ержұма! Мен жамандық үшін емес, парызым үшін келемін. Менің патшалығымда бір ежелгі айдаһар бар, ол менің балапандарымды жеп қойғысы келеді. Егер мен оған жыл сайын бір адам бермесем, ол менің ұрпағымды құртып жібереді, — деді Самұрық мұңды дауыспен.
Ержұма бұл сөздерді естіп, ойланып қалды да, шешім қабылдады:
— Онда мен сол айдаһармен шайқасамын! Егер мен оны жеңсем, сен енді ауылдан ешкімді әкетпейсің!
Самұрық құс біраз үнсіз тұрды да, оның ерлігіне тәнті болып, қанатына мінуге шақырды. Ержұма құстың арқасына отырып, аспанға көтерілді. Олар биік тауларды, ұшы - қиыры жоқ даланы асып, ақыры айдаһар мекендейтін қара үңгірге жетті.
Үңгірден алапат гүріл естілді. Кенеттен от шашқан алып айдаһар шығып, Самұрық құсқа тап берді. Бірақ Ержұма оған қылышын сермеп, шайқасқа кірісті. Ұзақ арпалыстан кейін, ол айдаһардың осал тұсын тауып, жүрегіне қылышын қадады. Айдаһар өліп, жерге құлап түсті.
Самұрық құс шаттанып, Ержұмады құшағына алды:
— Сен менің балапандарымды құтқардың! Енді мен сенің халқыңды ренжітпеймін, — деді.
Ержұма ауылына қайта оралғанда, оны бәрі қаһарман ретінде қарсы алды. Самұрық құс аспанға көтеріліп, енді ешқашан ауылға қауіп төндірмейтінін айтты.
Осылайша, әділдік пен батылдық жеңіске жетіп, халық тыныш өмір сүретін болды. Ал Ержұмадың есімі мәңгілікке аңызға айналды.