Мың бір мақал

Ақтөбе облысы, Ойыл ауданы,
Қараой мектеп - бала бақшасы
бастауыш сынып мұғалімі Мухтарова Гүлмира

Тақырыбы: «Мың бір мақал»
Мақсаты: Оқушының білімге деген құштарлығын, іздемпаздығын, білім деңгейін тексеру.
Жоспары:
І тур: Мақал – мәтел сайысы. Тақырыбы: Туған жер, Отан, сөз өнері.
ІІ тур: мақал-мәтел табу. Тақырыбы: Еркін тақырып.
Көрермендер сайысы
ІІІ тур: Тұрақты сөз тіркестерін табу.
Супер ойын.

Барысы: Жүргізуші: біздің мақсатымыз, оқушының білімге деген құштарлығын, іздемпаздығын, оқу деңгейін, оқуға деген ниетін тексеру.Күй «Адай»
Жүргізуші: Ал, енді оқушылар мен ұстаздар, ойын шартын таныстыра кетейік. Ойын 3 турдан, 1 супер ойыннан тұрады.
І тур
Жүргізуші: Сіздің шарттарыңыз: (қатысушы оқушыларға қарап) «Туған жер», «Отан» тақырыбына байланысты мақал-мәтелдер айту және бір ескере кететін жайт: біріңіздің мақалдарыңызды біріңіз қайталамауға тырысыңыздар. Ал, ойынымызды бастайық.
1-оқушы: Отан – елдің анасы,
Ел – ердің анасы.
2-оқушы: Отан үшін күрес –
Ерге тиген үлес.
3-оқушы: Туған жердей жер болмас,
Туған елдей ел болмас.
4-оқушы: Отансыз адам –
Ормансыз бұлбұл.
5-оқушы: Туған жердің қадірін,
Шетте жүргенде білесің.
6-оқушы: Туған жердің ауасы да шипа.
7-оқушы: Жат жердің қаршығасынан,
Өз еліңнің қарғасы артық.
8-оқушы: Орағың өткір болса,
Қолың талмайды
Отаның берік болса,
Жауың алмайды.
9-оқушы: Ел-елдің бәрі жақсы,
Өз елің бәрінен де жақсы.
10-оқушы: Ел іші алтын бесік.
Жүргізуші: Қандай керемет!
«Мақал – сөздің мәйегі» демекші, құрғақ сөздің ғұмыры қысқа ғой, сол себепті өмірімізде мақал-мәтелдерді жиі қолданған жөн. Сонымен екінші турға көшеміз.

ІІ тур Жүргізуші: Бұл турда мақалдың бірінші жартысы табуларың қажет.
1-оқушы: Бал тамған тілден,
... (у да тамар)
2-оқушы: Білімсіз өмір
... (сөнген көмір)
3-оқушы: Құлақтан кірген суық сөз,
... (жүрекке барып мұз болар)
4-оқушы: Өзбектің кигенін ал,
... (қазақтың мінгенін ал)
5-оқушы: Отансыз адам –
... (ормансыз бұлбұл)
6-оқушы: Еңбек адамның ... (екінші анасы)
7-оқушы: Туған жердің қадірін,
... шетте жүргенде білесің.
8-оқушы. Жас жемісті жұлма,
... (жас баланы ұрма)
9-оқушы: Армансыз адам,
... (алысқа бармас)
10-оқушы: Жүз күн жәннаттан,
... (бір күндік тірлік артық).
11-оқушы: Көктен тіле,
... (жерден өндір).
12-оқушы: Талап қылмай,
... (мұратқа жетпес).
13-оқушы: Есектің жүгі жеңіл болса,
... (жатаған болады).
14-оқушы: Білекті бірді жығар,
... (білімді мыңды жығар).
15-оқушы. Еңбек –
... (ер атандырады).
Жүргізуші: Ұлы афиналық ақын Демосфеннің айтуы бойынша, құр сөздің ғұмыры қысқа демекші сөз өнерін кең байытып, көркемдеп сөйлеу керек. Сонымен осыншама талаппен ІІІ турға жеттік.
Келесі турға өткен балаларды атап өтеді.
ІІІ тур
Жүргізуші: Бұл жерде сіздің қазір қазақ тілінен өтіп жүрген тұрақты сөз тіркестері кездеседі. Мен оқыған осы тұрақты сөз тіркестерінің мағынасын ашуларыңыз қажет. Ал, бастайық!
Тұрақты сөз тіркестері:
1. Иығынан су кетті. (жолы болмау)
2. тонның ішкі бауындай. (тату-тәтті дос)
3. сүт пісірім уақыт. (жылдамырақ)
4. Ат шаптырым жер. (алыс жер)
5. Таяқ тастам жер. (жақын жер)
6. Екі көзі төрт көз болды. (күтіп қалу)
7. Көз салды. (қарады)
8. құлақ түрді. (тыңдады)
9. Тайға таңба басқандай. (анық)
10. Қой жасы. 13-15 жас)
11. Қозы жасы. (7-10 жас)
12. Жылқы жасы. (20-22 жас)

Жүргізуші: Әділқазылар шешімі бойынша қалған 2 оқушы ең қызықтыда, шешуші ойынымызға қатысады.
Супер ойын
Төле би
Бір күні Төле би сапар шегіп, жол жүреді. Сөйтіп Ақылбайдың үйіне тоқтайды. Төле биді жақсы қарсы алып, дастархан жайып, алдына бас әкеледі. Сонда төле би қолына пышақ алып, етті кесе бастайды, еттің бір мұртын аузына салып, құлағы мен таңдайын Данагүлге береді.
Тапсырма: Ал, енді сендер Төле бидің Данагүлге не мақсатпен құлақпен таңдайды бергенін айтыңдар.
Оқушы өз ойын айтады.
Жүргізуші: Төле би: Данагүлге таңдай берген себебім, дарынды да, ақылды шешен болсын деп бердім, ал құлақ берген себебім, көптеген шешендік сөздерді естіп, менің өсиеттерімді елге таратсын, - деп Төле би сөзін түйіндейді.
(Жеңімпазды марапаттау)
Жүргізуші: Осымен «Мың бір мақал» сайысымыз аяқталды. Келгендеріңізге рахмет!