Қазақтың 10 ұлы ақыны туралы мәлімет

1. Абай Құнанбайұлы (1845 – 1904)
Әдеби бағыт: Ағартушылық, реализм
Қысқаша өмірбаяны:
Абай Құнанбайұлы – қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы. Ол Шығыс пен Батыс мәдениетін терең меңгеріп, халыққа білім мен ғылымды насихаттады. Оның шығармалары қазақ қоғамының әлеуметтік мәселелерін көтерді. Абайдың өлеңдері мен қара сөздері халықты адалдыққа, білімге, еңбекке шақырды.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Сегіз аяқ», «Жаз», «Көзімнің қарасы», «Болыс болдым мінеки»
Қара сөздері: «45 қара сөздері»
Аудармалары: М. Ю. Лермонтов, А. С. Пушкин шығармаларын қазақ тіліне аударған.

2. Мағжан Жұмабаев (1893 – 1938)
Әдеби бағыт: Символизм, романтизм
Қысқаша өмірбаяны:
Мағжан – ұлттық рухты жырлаған ақын. Ол туған жерге, қазақ тарихына деген сүйіспеншілікті, елдің азаттығын аңсауды өз шығармаларының басты тақырыбына айналдырды. Мағжан – түркі халықтарының бірлігін қолдаған ақындардың бірі.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Пайғамбар», «Сүй, жан сәулем», «Алыстағы бауырыма», «Түркістан»
Поэмалары: «Батыр Баян», «Қорқыт», «Ертегі»

3. Ахмет Байтұрсынұлы (1872 – 1937)
Әдеби бағыт: Ағартушылық, реализм
Қысқаша өмірбаяны:
Ахмет – ұлт ұстазы, қазақ тілінің ғылыми негізін қалаушы. Ол халықты ояту үшін өлең жазып, қазақтың әліпбиін реформалады. Ахмет қазақ баспасөзін дамытуға зор үлес қосып, қазақ қоғамының оянуына ықпал етті.
Шығармалары:
Мысалдары: «Қырық мысал» жинағы (И. А. Крыловтан аударылған)
Өлеңдері: «Маса», «Жиған - терген», «Қазақ қалпы»

4. Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858 – 1931)
Әдеби бағыт: Морализм, философиялық лирика
Қысқаша өмірбаяны:
Шәкәрім – Абайдың шәкірті әрі рухани ізбасары. Ол шығармаларында адамгершілік, әділеттілік, діни және философиялық тақырыптарды қозғады. Шәкәрімнің шығармалары терең ой мен танымға негізделген.
Шығармалары:
Поэмалары: «Еңлік - Кебек», «Қалқаман - Мамыр», «Нартайлақ пен Айсұлу»
Өлеңдері: «Адамдық борышың», «Дін», «Шын бақ»

5. Сәкен Сейфуллин (1894 – 1938)
Әдеби бағыт: Пролетарлық әдебиет, романтизм
Қысқаша өмірбаяны:
Сәкен – қазақ кеңес әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі. Ол қазақ халқының жаңа замандағы өмірін жырлап, большевиктік қозғалысты қолдады. Сәкен өз шығармаларында табиғатты, махаббатты және қоғамдағы өзгерістерді суреттеді.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Көкшетау», «Советстан», «Сыр сандық»
Поэмалары: «Аққудың айырығы», «Бақыт жолында»
Романы: «Тар жол, тайғақ кешу»

6. Ілияс Жансүгіров (1894 – 1938)
Әдеби бағыт: Реализм, эпикалық поэзия
Қысқаша өмірбаяны:
Ілияс – қазақ әдебиетінің «Құлагері» атанған ақын. Оның шығармалары ұлттық мәдениетті, халықтың тұрмыс - салтын, өнерді кеңінен суреттейді.
Шығармалары:
Поэмалары: «Құлагер», «Күйші», «Дала», «Күй»
Өлеңдері: «Жетісу суреттері», «Тау суреттері»

7. Мұқағали Мақатаев (1931 – 1976)
Әдеби бағыт: Лирикалық поэзия
Қысқаша өмірбаяны:
Мұқағали – қазақтың лирикалық поэзиясының жарқын өкілі. Оның шығармалары терең сезімге, махаббатқа, өмірге деген сүйіспеншілікке толы. Ол қарапайым адамдардың өмірін жүрекке жеткізіп, өлеңдерінде табиғатты жырлаған.
Шығармалары:
Поэмалары: «Аққулар ұйықтағанда», «Райымбек! Райымбек!»
Өлеңдері: «Фаризаға», «Өмірдастан», «Сарыжайлау»

8. Жұмекен Нәжімеденов (1935 – 1983)
Әдеби бағыт: Философиялық лирика
Қысқаша өмірбаяны:
Жұмекен – терең философиялық өлеңдерімен танылған ақын. Ол қазақ халқының өмірін, табиғатты, тарихи оқиғаларды жырлады. Жұмекеннің «Менің Қазақстаным» өлеңі қазіргі Қазақстан Республикасының Әнұранының мәтіні болды.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Менің Қазақстаным», «Кішкентай», «Қайран Жайық»
Жинақтары: «Күй кітабы», «Жарық пен көлеңке»

9. Тұманбай Молдағалиев (1935 – 2011)
Әдеби бағыт: Лирикалық поэзия
Қысқаша өмірбаяны:
Тұманбай – сыршыл лирик ақын. Оның өлеңдері махаббат, достық, табиғат сұлулығы туралы. Ақын жастар арасында ерекше танымал болды.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Қош махаббат», «Әнім сен едің», «Туған күн кешінде»
Жинақтары: «Студент дәптері», «Жүрегім менің сапарда»

10. Фариза Оңғарсынова (1939 – 2014)
Әдеби бағыт: Әлеуметтік лирика, әйелдер поэзиясы
Қысқаша өмірбаяны:
Фариза – қазақтың танымал ақындарының бірі. Ол әйелдердің ішкі сезімін, қоғамдағы орны мен күресін суреттеді. Фаризаның өлеңдерінде терең лиризм мен патриотизм байқалады.
Шығармалары:
Өлеңдері: «Сұхбат», «Оңаша үй», «Маңғыстау маржандары»
Жинақтары: «Дауа», «Шілде»