Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Onyns’y So’z

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi
Onyns’y So’z
Birey’ler Qudai’dan bala tilei’di. Ol balany ne qylady? O’lsem ornymdy bassyn dei’di, artymnan Quran oqysyn dei’di, qartai’g’an ku’nimde asyrasyn dei’di. Osydan basqasy bar ma?

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Tog’yzyns’y so’z

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi
Tog’yzyns’y so’z
Osy men o’zim – qazaqpyn. Qazaqty jaqsy ko’rem be, jek ko’rem be? Eger jaqsy ko’rsem, qylyqtaryn qostasam kerek edi.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Segizins’i so’z

Osy aqyldy kim u’i’renedi, nasi’hatty kim tyn’dai’dy?
Birey’ – bolys, birey’ – bi’. Olardyn’ aqyl u’i’renei’in, nasi’hat tyn’dai’yn degen oi’y bolsa, ol oryng’a sai’lanyp ta ju’rmes edi. Olar o’zderi de u’zdik kisimiz, o’zderimiz birey’ge u’lgi berip, aqyl ai’tarlyqpyz dep sai’landy.

Abai’dyn’ jetins’i so’zi

Jas bala anadan ty’g’anda eki tu’rli minezben ty’ady: birey’i – is’sem, jesem, ui’yqtasam dep turady. Bular – ta’nnin’ qumary, bular bolmasa, ta’n jang’a qonaq u’i’ bola almai’dy.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi. Altyns’y so’z

Qazaqtyn’ bir maqaly: “O’ner aldy – birlik, yrys aldy – tirlik” dei’di. Birlik qandai’ elde bolady, qai’tse taty’ bolady – bilmei’di. Qazaq oi’lai’dy: birlik aty ortaq, as ortaq, ki’im ortaq, da’y’let ortaq bolsa eken dei’di.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi. Besins’i so’z

Ko’kirek tolg’an qai’g’y kisinin’ o’zine de bi’letpei’di, boi’dy s’ymyrlatyp, by’yndy qurtyp, i’a ko’zden jas ag’ady, i’a tilden so’z bolyp ag’ady. Qazaqtar: “A’, Qudai’, jas baladai’ qai’g’ysyz qyla ko’r!” dep tilek tilegenin o’zim ko’rdim.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi. U’s’ins’i so’z

Qazaqtyn’ birinin’ birine qasku’nem bolmag’ynyn’, birinin’ tiley’in biri tilespei’tug’ynyn’, ras so’zi az bolatug’ynyn’, qyzmetke talasqys’ bolatug’ynyn’, o’zderinin’ jalqay’ bolatug’ynyn’ sebebi ne? Ha’mma g’alamg’a belgili danys’pandar a’ldeqas’an bai’qag’an: a’rbir jalqay’ kisi qorqaq, qai’ratsyz tartady, a’rbir qai’ratsyz, qorqaq maqtans’aq keledi, a’rbir maqtans’aq qorqaq, aqylsyz, nadan keledi, a’rbir aqylsyz nadan, arsyz keledi; a’rbir arsyz jalqay’dan suramsaq, o’zi toi’ymsyz, tyi’ymsyz, o’nersiz, es’kimge dostyg’y joq jandar s’yg’ady.

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi. Ekins’i so’z

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi.
Ekins’i so’z.
Men bala ku’nimde esty’s’i edim, bizdin’ qazaq sartty ko’rse, ku’ly’s’i edi: “enen’di urai’yn ken’ qoltyq, s’u’ldiregen ta’jik, arqadan u’i’ to’besine salamyn dep qamys artqan, butadan qoryqqan, ko’z ko’rgende “a’ke - u’ke” desip, s’yg’yp ketse, qyzyn boqtasqan, “sart - surt” degen osy” dep.