Сайтқа кіру Тіркелу

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Onyns’y So’z

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi
Onyns’y So’z
Birey’ler Qudai’dan bala tilei’di. Ol balany ne qylady? O’lsem ornymdy bassyn dei’di, artymnan Quran oqysyn dei’di, qartai’g’an ku’nimde asyrasyn dei’di. Osydan basqasy bar ma?

Balam ornymdy bassyn demek ne so’z? O’zin’nen qalg’an du’ni’e i’esiz qalar dei’sin’ be? Qalg’an du’ni’enin’ qamyn sen jemek pe edin’? O’lip bara jatqanda o’zgeden qyzg’anyp ai’tqanyn’ ba? O’zgege qi’mai’tug’yn senin’ ne qylg’an artyqs’a ornyn’ bar ma? Balanyn’ jaqsysy – qyzyq, jamany – ku’i’ik, ne tu’rli bolaryn bilip suradyn’. Du’ni’ede o’zin’nin’ ko’rgen qorlyg’yn’ az boldy ma? O’zin’nin’ qylg’an i’ttigin’ az boldy ma? Endi bir bala ty’g’yzyp, ony da i’t qyly’g’a, og’an da qorlyq ko’rsery’ge muns’e nege qumar boldyn’?

Artymnan balam Quran oqysyn desen’, tirlikte o’zin’nin’ jaqsylyq qylg’an kisin’ ko’p bolsa, kim Quran oqymai’dy? Eger jamans’ylyqty ko’p qylg’an bolsan’, balan’nyn’ Qurany nege jetkizedi? Tirlikte o’zin’e o’zin’ qylmag’an isti, o’lgen son’ sag’an balan’ ka’sip qylyp bere ala ma? Ahi’ret u’s’in bala tilegenin’ – balam jasynda o’lsin degenin’. Egerde erjetsin desin’, o’zi er jetip, ata - anasyn tuzaqtan qutqararlyq bala qazaqtan ty’a ma eken. Ondai’ balany sendei’ a’ke, senin’ elin’dei el asyrap o’sirmek pe ken?
Qartai’g’anda asyrasyn desen, o da – bir bos so’z.

A’y’eli – o’zin’ qary’yn’ qai’tarlyq qartai’y’g’a jetemisin’, joq pa? U’s’ins’i – malyn’ bolsa, kim asyramai’dy? Malyn’ joq bolsa, qai’ asyray’ tolymdy bolady? Balanyn’ mal tabarlyq bolary, mal s’as’arlyq bolary – ol da eki talai’. Hos’, Qudai’ Tag’ala bala berdi, ony o’zin’ jaqsy asyrai’ bilesin’ be? Bilmei’sin’. A’y’eli o’z ku’na’n’di o’zin’ ko’tergenin’men turmai’, balan’nyn’ ku’na’sine tag’y da ortaq bolasyn’. A’y’eli balan’dy o’zin’ aldai’syn’: “A’ne, ony berem, mine, muny berem” dep. Basyn’da balan’dy bir aldag’anyn’a bir ma’z bolasyn’. Son’yra balan’ aldams’y bolsa, kimnen ko’resin’? “Boqta!” dep, birey’di boqtatyp, “ka’pir - qi’i’an’qy, osyg’an ti’men’ders’i” dep, ony mazattandyryp, a’bden tentektikke u’i’retip qoi’yp, sabaqqa bergende, moldanyn’ en’ arzanyn izdep, hat tanysa bolady dep, qy’, sum bol dep, “pa’lens’enin’ balasy seni syrtyn’nan satyp ketedi” dep, tiri jang’a sendirmei’, jat minez qylyp, osy ma Bergen ta’limin’? osy baladan qai’yr ku’tesin’ be?

Ja’ne mal tilei’sin’der, nege kerek qylai’yn dep tilei’sin’der? A’y’eli Qudai’dan tilei’misin’? Tilei’sin’. Qudai’ berdi, bergenin almai’syn’. Qudai’ Tag’ala sag’an en’bek qylyp mal tabarlyq qy’at berdi. Ol qy’atty adal ka’sip qylarlyq oryng’a jumsai’mysyn’? jumsamai’syn’. Ol qy’atty ornyn tay’yp saryp qylardy bilerlik g’ylym berdi, ony oqymai’syn’. Ol g’ylymdy oqysa, ug’arlyq aqyl berdi, qai’da jibergenin’di kim biledi?.. erinbei’ en’bek qylsa, tu’n’ilmei’ izdese, oryn tay’yp istese kim bai’ bolmai’dy? Onyn’ sag’an keregi joq. Seniki – birey’den qorqytyp alsan’, birey’den jalynyp alsan’, birey’den aldap alg’an bolsan’ bolg’any, izdegenin’ – sol.

Bul – Qudai’dan tilegen emes. Bul – abyroi’yn, aryn satyp, adam jay’lag’andyq, tilens’ilik. Qos’, so’i’tip ju’rip - aq mal taptyn’, bai’ydyn’. Sol maldy saryp qylyp, g’ylym taby’ kerek. O’zin’e tabylmasa balan’ tapsyn. G’ylymsyz ahi’ret te joq, du’ni’e de joq. G’ylymsyz oqyg’an namaz, tutqan oraza, qylg’an haj es’bir g’i’badat ornyna barmai’dy. Es’bir qazaq ko’rmedim, maldy i’ttikpen tapsa da, adams’ylyqpen jumsag’an. Ba’ri de i’ttikpen tabady, i’ttikpen ai’yrylady. Bei’net, ku’i’igi, yzasy – sol u’s’ey’inen basqa es’n2rse boi’ynda qalmai’dy. Barynda bai’myn dep maqtanady. Jog’ynda “mag’an da bai’ag’yda mal bitip edi” dep maqtanady. Kedei’ bolg’an son’ tag’y qai’yrs’ylyqqa tu’sedi.

a’zirlegen
Begimhan KERIMHANULY
Qazaqstan Jy’rnalister Odag’ynyn’ mu’s’esi

Hakim Abai’dyn’ qara so’zderi, Onyns’y So’z. жүктеу
Кері қайту
Пікірлер: 0
Пікір білдіру
Ақпарат
Қонақтар,тобындағы қолданушылар пікірін білдіре алмайды.
Абайдың қара сөздері, Ашық сабақ, Бастауыш, Информатика, Мақала, Мұқағали Мақатаевтың өлеңдері, Ресей, Русский язык, Сабақ жоспары, Тәуелсіздік, Химия, абай құнанбаев қара сөздері, абай құнанбайұлының қара сөздері, ана тілі, ағылшын тілі, бала-бақша, балабақша, бастауыш сынып, баяндама, биология, география, дүниетану, ертегі, жыр, математика, презентация, сайыс, сайыс сабақ, сауат ашу, сценарий, тарих, тақпақ, технология, тәрбие сағаты, Қазақ әдебиеті, Қазақстан, қазақ тілі, қазақ тілінен сабақ жоспары, қысқа мерзімді жоспар, өлең

Барлық тегтерді көрсету
×