Аралар туралы 20 қызықты мәлімет

Аралар туралы қызықты мәліметтер

Аралар – табиғаттың ең ғажайып тіршілік иелерінің бірі. Олар туралы көптеген қызықты деректер бар, олардың кейбіреуі тіпті таңғаларлық.

1. Аралар жер бетінде 100 миллион жылдан астам уақыт өмір сүреді
Ғалымдар аралардың пайда болуы шамамен 100 миллион жыл бұрын болғанын анықтады. Олар динозаврлар заманынан бері өмір сүріп келеді. Ежелгі аралардың тасқа айналған қалдықтары табылып, олардың қазіргі аралардан аса көп өзгермегені байқалды.
2. Аралар 5 көзбен көреді
Көпшілік білмейді, бірақ аралардың бес көзі бар!
• Екі үлкен күрделі көзі (фасеткалы) – әлемді панорамалық түрде көруге мүмкіндік береді.
• Үш қарапайым көзі – жарықты сезініп, күн бағытын анықтауға көмектеседі.
Осы бес көзінің арқасында аралар ультракүлгін сәулелерді көре алады және тіпті өсімдіктердің "неон" белгілерін аңғарады, бұл оларға тозаң жинауды жеңілдетеді.
3. Аралар әлемдегі ең еңбекқор жәндіктердің бірі
Жұмысшы аралар күні бойы тынымсыз еңбектенеді. Бір ғана жұмысшы ара бір күнде 100 - ден астам гүлді аралап, тозаң жинайды.
Бір ара өзінің өмірінде шамамен 1 шай қасық бал ғана өндіре алады. Ал бір ұядағы 50 000 – 60 000 ара жылына 20 - 30 кг бал жинайды.
4. Аралар гүлдердің "тілін" біледі
Аралар әртүрлі гүлдермен байланыса отырып, олардың қайсысы балға бай екенін ажырата алады. Ғалымдар анықтағандай, гүлдер электр өрісін бөліп шығарады, ал аралар оны сезініп, өзіне қажетті гүлді таңдайды.
5. Аралар "би арқылы сөйлеседі"
Аралар бір - бірімен би арқылы байланысады. Егер жұмысшы ара жаңа бал көзін тапса, ол "вагталь биі" деп аталатын арнайы қозғалыстар жасайды. Бұл би арқылы ол басқа араларға:
• Қаншалықты алыста орналасқанын
• Қандай бағытта екенін
• Балдың сапасын хабарлайды.
Бұл таңғажайып "би тілі" ғылыми зерттеулердің нысанына айналды.
6. Аралар жердегі ең жылдам жәндіктердің бірі
Аралар сағатына 24 - 28 км жылдамдықпен ұша алады, ал олардың қанаттары секундына 200 рет соғылады.
7. Аралар ғарышқа ұшқан алғашқы жәндіктер
1982 жылы NASA ғарышқа араларды жіберді. Ғалымдар олардың салмақсыздық жағдайында қалай әрекет ететінін зерттеді. Нәтижесінде, аралар ғарышта бал жасай алатыны анықталды!
8. Аналық ара бір күнде 2000 - ға дейін жұмыртқа салады
Патшайым ара өте жемісті: ол күніне 2000 - ға дейін жұмыртқа сала алады, бұл оның өз салмағынан 2, 5 есе көп!
9. Аралар гүлдерді 6 шақырым қашықтықтан сезе алады
Аралардың иіс сезу қабілеті өте күшті. Олар тіпті 6 км қашықтықтағы гүлдердің иісін сезіп, сол бағытқа қарай ұшады.
10. Аралар электр зарядын сезеді
Гүлдер мен аралар арасында әлсіз электр өрісі пайда болады. Аралар осы өрісті сезіп, гүлдерден тозаң жинайды.
11. Аралар түстерді ажырата алады, бірақ қызылды көрмейді
Аралар көк, жасыл, сары және ультракүлгін түстерді анық көреді. Бірақ қызыл түсті көре алмайды, себебі олардың көру жүйесі оны қабылдауға бейімделмеген.
12. Аралардың денесінде статикалық электр пайда болады
Аралар гүлге қонғанда, олардың денесінде статикалық заряд пайда болады. Бұл заряд тозаңды денесіне жабыстырып, келесі гүлге оңай тасымалдауға көмектеседі.
13. Бір ара шағып өлген кезде басқалары кек алуға тырысады
Аралар шабуыл кезінде феромон бөліп шығарады, ол басқа араларға "қауіп" туралы белгі береді. Егер бір ара сізді шақса, айналаңызда басқа аралар көбейе бастайды. Сондықтан ара шаққаннан кейін сол жерден тезірек кету керек.
14. Аралардың да "мемлекеттері" бар
Әр ара ұясы өзіндік "мемлекет" тәрізді. Олар ұйымшылдықпен тіршілік етеді, әрбір ара өз міндетін атқарады. Егер ұядағы тәртіп бұзылса, аралар жүйесін қайта құрып, жаңа патшайым сайлайды.
15. Аралардың ең үлкен түрі – "Мегахили арасы"
Әлемдегі ең үлкен ара – Мегахили (Megachile pluto) деп аталады. Ол Индонезияда кездеседі, ұзындығы 4 см, ал қанаттарының құлашы 6, 5 см!
16. Аралардың жауы кім?
Араларға қауіп төндіретін жыртқыштар:
• Азиялық алып аралар (араларды жаппай жояды).
• Ара жегіш құстар.
• Ара кенелері (варроа кенесі).
• Адамдар (пестицидтер мен орман кесу арқылы олардың санын азайтады).
17. Аралар кейбір есірткі заттарға тәуелді болып қалады
Зерттеулер көрсеткендей, аралар кофеин мен никотині бар өсімдіктерге тәуелді болып, сол гүлдерге қайта - қайта баруға тырысады.
18. Аралар өз патшайымын ауыстыра алады
Егер ұядағы аналық ара қартайса немесе әлсіз болса, жұмысшы аралар оны жаңа патшайыммен алмастырады. Олар арнайы "патшайым сүтін" жаңа личинкаға беріп, оны жаңа патшайым етіп өсіреді.
19. Аралар топпен су ішкенді ұнатады
Аралар су көздерін ұядағы басқа араларға хабарлайды. Егер бір ара су көзін тапса, ол басқа араларға белгі беріп, олар бірге келіп су ішеді.
20. Әлемде араларсыз өмір сүру мүмкін емес
Ғалымдар егер аралар жер бетінен жойылып кетсе, 4 жылдан кейін адамзат та азық - түлік тапшылығынан зардап шегетінін айтады. Себебі көптеген өсімдіктер аралар арқылы тозаңданады, олар болмаса, жеміс - жидек пен көкөніс азайып кетеді.

Қорытынды
Аралар – таңғажайып тіршілік иелері. Олар тек бал өндіріп қоймай, экожүйенің тұрақтылығын сақтауға көмектеседі. Егер біз араларды қорғамасақ, олардың азаюы адамзат үшін үлкен проблемаға айналуы мүмкін. Сондықтан, табиғатты қорғап, араларға көмектескеніміз жөн!