Наурыз мейрамы

Наурыз мейрамы

Әл - Фараби атындағы ҚазҰУ - да әлемнің түрлі елдерінен: Қытай, Корея, Түркия, Ауғанстан, Түрікменстан, Иран, Италия, Америка, Жапониядан келген шетелдік студенттер шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасында оқиды. Мұнда олар орыс және қазақ тілдерін үйренеді, тек орыс және қазақ халықтарының ғана емес, басқа да елдердің мәдениеті және дәстүрлерімен танысады. Жыл сайын шетелдік студенттер факультетте, жатақханада және университетте Наурыз мерекесіне арналған іс - шараларға қатысады. Кураторлық сағаттарда куратор - эдвайзерлер Наурыз мерекесінің тарихы, Қазақстанда және Орталық және Орта Азияның басқа да елдерінде Наурызды мерекелеу, халықтық дәстүрлер мен әдет - ғұрыптар туралы әңгімелейді. Студенттер Наурыз – шығыс халықтарының айтулы және дәстүрлі мерекесі, жаңару мен жаңғырудың, бейбітшілік пен достықтың, өзара түсіністік пен келісімнің бейнесі екенін біледі. «Наурыз» сөзі қазақ тіліне парсы тілінен енген. Онда ол «ноу» (жаңа) «рыыз» (күн) сияқты естіліп, «Жаңа жылдың бірінші күні» ұғымын білдірді. Ол 22 наурызда көктемгі күн мен түннің теңелу сәтінде келді. Бұл күні туылған бала бір жасар бала болып саналады. Балалар Наурызбек, Наурызбай, Мейрамгүл есімдерімен аталады. Алматыда Наурызбай батырдың есімімен аталатын көше бар. «Наурыз» «көктемнің тууы» дегенді білдіреді. Шын мәнінде, бұл ежелгі шығыс күнтізбесі бойынша – жаңа жыл. Оның ұлы күн («Жаңа жылдың бірінші күні») немесе Ұлыстың ұлы күні деген атаулары бар. Балаларға арналған карнавалдар, айтыстар (әнші - ақындардың жарыстары), ұлттық киім көрсетілімі, музыкалық ансамбльдердің қойылымдары, театрландырылған қойылымдар, қолданбалы өнер шеберлерінің бұйымдарын сату, көрмелер, спорттық жарыстар, ұлттық ойындары ұйымдастырылады. Қазіргі Наурыз осылай өтіп жатыр. Бұл күні әдетте көшелерде палау, бауырсақ, наурыз көже дайындалады, тәттілер көп болуы керек, содан кейін күзде егін мол болады, ал сүт майлы және мол болады. Халық сенімі бойынша: Наурыз неғұрлым көңілді аталып өтілсе, табиғат соғұрлым жомарт болады және жыл жақсы өтеді. Наурыз - Иран, Ауғанстан, Түркия, Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Әзірбайжан, Албания, Македонияда бес мың жылдан астам уақыт бойы атап өтілетін қазақтар мен Азияның көптеген халықтары үшін жылдың басты мерекесі. Бұл көктем мерекесі, табиғаттың жаңаруы, жаңа жылдың басталуы, жаңа өмір. БҰҰ Бас Ассамблеясы 21 наурызды Халықаралық Наурыз күні деп жариялады және барлық елдерді осы ежелгі мерекені әлемге танымал етуге күш салуға шақырды. Бұл өте символдық мереке және сәйкесінше көптеген дәстүрлер мен әдет - ғұрыптар Наурызбен байланысты. Иранда ежелгі уақытта Наурыз 13 күн тойланды. Мереке соңында адамдар далаға шығып, жаңа жылды қарсы алды. Ырыс осындай болатын. Осы күндері далада табиғаттан ләззат алу үшін шыққан адам алдағы жылы бақыт пен ырыс - береке болады деп сенген. Бұл дәстүр Иранда сақталып қалған. Онда Наурызды тойлау әдетте 13 күнге созылады, оның алғашқы 5 күні Наурызды қарсы алуға және туыстары мен достарының үйлеріне баруға арналған. Ауғанстанда Наурыз 21 - і күні тойланады. Мереке күні үстелде жемістер мен жаңғақтар, жемістердің жеті түрінен және бес тағамнан тұратын компот болуы керек, олардың атаулары «С» әрпінен басталады. Осы дайындалған тағамдарды барлық достары мен таныстарына ұсынады. Түркия жыл сайын Неврусты атап өтеді, ал дастарқанның негізгі тағамы – боялған жұмыртқалар, өскен бидай шөбі, шамдар және дәстүрлі тағам – Сумаляк. Мереке күндері қонаққа бару, тілектер айту және садақа беру әдетке айналған.
Өткізілетін іс - шаралар, Наурызды мерекелеу туралы кураторлық сағаттар шетелдік студенттердің оқу - танымдық қызығушылықтарын қалыптастырады, олардың елтану бойынша білімдерін кеңейтіп, орыс және қазақ тілдерін тереңірек үйренуге ықпал етеді.

Якубаева К. С., Ешимов М. П.
әл - Фараби атындағы ҚазҰУ
Шетелдіктердің тілдік және жалпы білім беру дайындығы кафедрасы