Ресейде қанатты зымырандар жетіспейді. «Кинжал - қанжар» және снарядтар жоқ. Иран өз ойын өзгертті.

Ресейде қанатты зымырандар жетіспейді. «Кинжал - қанжар» және снарядтар жоқ. Иран өз ойын өзгертті. Қытай шегінді

Стокгольмдегі халықаралық бейбітшілікті зерттеу институтының (SIPRI) мәліметінше, Батыс елдері Украина үшін қару - жарақ өндіруде қиындықтарға тап болуы мүмкін. Біріншіден, пандемия, содан кейін Ресейдің Украинаға басып кіруі Батыстың қару - жарақ мәселелеріне қатысты маңызды жеткізу тізбегіндегі проблемаларды тудырды.
Негізінен Ресей қазіргі заманғы қару - жарақ өндірісінде қолданылатын шикізатты ең маңызды экспорттаушылардың бірі болғандықтан. Ағымдағы жағдай АҚШ пен Еуропа елдеріне Киевке жаппай қару - жарақ жеткізілгеннен кейін әбден бос қалған армияларын нығайтып, арсеналдарын толықтыруға кедергі келтіруі мүмкін.
Жеткізу тізбегіндегі мәселелер шешілмесе, сарапшылардың пікірінше, кейбір ірі қару өндірушілерге Украинадағы соғыстан туындаған сұранысты қанағаттандыру үшін бірнеше жыл қажет. SIPRI әлемдегі ең ірі 100 қорғаныс компаниясының қырықы АҚШ - та орналасқанын атап өтеді.
АҚШ - тың әскери өнеркәсібі әлемдік қару - жарақ нарығында үстемдік етуді жалғастыруда және 2018 жылдан бастап сатылымдағы абсолютті көшбасшылар бес жетекші американдық компания болып табылады - Lockheed Martin, Raytheon, Boeing, Northrop Grumman және General Dynamics.
SIPRI зерттеулеріне сәйкес, Ресейдің әскери өнеркәсібі қаржылық санкцияларға байланысты үлкен проблемаларға тап болды. Мысалы, «Алмаз - Антей» компаниялар тобы қазірдің өзінде сатылған кейбір қарулар үшін төлем ала алмайтынын хабарлады.
Британдық саясаттанушы, жазушы, тарихшы және журналист Оуэн Мэттьюз жоғары технологиялық қаруды жеткізуде қиындықтар болуы мүмкін екенін атап өтті. Мысалы, американдық HIMARS көп реттік зымыран жүйесі. Шағын қанатты зымыран болып табылатын бұл жүйеге арналған әрбір снаряд шамамен 46 000 доллар тұрады.
«Мәселе мынада, - деп түсіндірді Мэтью, - АҚШ пен Еуропаның әскери - өнеркәсіптік кешені Украинадағы соғыс қарқынына және Украина Қарулы Күштерінің қажеттіліктеріне сәйкес HIMARS шығармайды.
HIMARS қондырғысының өзіне келетін болсақ, осы жылдың мамыр айында Польша үкіметі Америка Құрама Штаттарынан 500 HIMARS зымыран тасығышына тапсырыс беруге тырысты, оған Вашингтон американдық армияда бұл қарудың 360 бірлігі ғана бар деп жауап берді.
Әрине, американдық әскери - өнеркәсіп кешені үшін ақша маңызды, бірақ инфрақұрылымдық мәселелер бар. Бұл қарудың бөлшектері мен технологиясы өндірісті күрт арттыруға арналмаған.
Соған қарамастан, британдық саясаттанушы Украинаның батыстық заманауи қару - жарақсыз қалмайтынына сенімді. Украина Қарулы Күштерінің ұрыс даласында қару қолдану қарқыны НАТО елдерінің әскери - өнеркәсіп кешенінің жұмыс режимін өзгертуді талап етеді.
Ал қажет болса, американдық қорғаныс кәсіпорындары қарудың бұл түрін өндіруді қажетті деңгейге дейін арттырады. «Жеке мәселе - төмен технологиялы қару», - деді Мэттьюз.
Оны жеткізу туралы өтінішпен украиндар тамыз айында батыстық одақтастарына жүгінді. Атап айтқанда, Киевте олар кеңестік 152 миллиметрлік артиллериялық снарядтардың таусылып жатқанына шағымданды.
Ұлыбританияның Қорғаныс министрі Украина Қарулы Күштеріне арналған бұл снарядтарды әлем бойынша іздегенде, ол өтініш берген әр елде оған орыстардың өздері қалғанның бәрін сатып алғанын айтты.
Украина соғысында қарудың сандық та, сапалық та проблемасы бар екенін ескерген жөн. Қазір ешкім кеңестік үлгідегі 152 мм артиллериялық снарядтарды шығармайды - барлық танымал қару - жарақ зауыттары НАТО стандартындағы артиллериялық снарядтарды шығарады - 155 миллиметр.
Мүмкін олар Сомалиде немесе Суданда әлі де қалуы мүмкін, бірақ бұл мәселені шеше алмайды. Ал АҚШ - та олар қазір бірдеңе ойлап табуға тырысуда. Бұл арада Ресейдің төмен технологиялы қаруда артықшылығы бар екенін мойындау керек».
Британдық саясаттанушының айтуынша, Ресейдің әскери қоймаларында бронетранспортерлердің, жаяу әскерлердің жауынгерлік машиналарының, артиллериялық қондырғылардың шексіз саны қалды.
«Алайда, жаздың басынан бері ресейліктер қанатты зымырандар тапшылығын бастан кешіруде», - деді Оуэн Мэттьюз.
Олар қазірдің өзінде жердегі қару ретінде С - 300 «жер - әуе» зымырандарын пайдаланып жатыр. Басқаша айтқанда, Путин қанатты зымырандардың тапшылығына тап болды. Ресей сондай - ақ санкциялардың кесірінен өндірісі техникалық мүмкін болмай қалған жоғары деңгейде жарияланған «Кинжал - қанжар» гипердыбыстық зымырандарынсыз қалды.
Атап айтқанда, Ресей шетелден сатып алған компьютерлік чиптердің жоқтығынан. Жазда украиндықтар ұрыс даласында тұрмыстық кір жуғыш машиналарының чиптері бар ресейлік қанатты зымырандарды тапты.
Мэттьюз Мәскеудің қанатты зымырандарды ирандық ұшқышсыз ұшақтармен алмастыру әрекеті де сәтсіз аяқталды деп есептейді. Британдық саясаттанушы айтты: «Әрекеттері ең өткір сыртқы саяси жағдаймен шектелген Иран режимі Батыспен қарым - қатынастың одан да үлкен үзілуінен қорқады».
Бұған қоса, АҚШ қытайлық компанияларды Иранға Тегеран ұшқышсыз ұшақтар өндірісінде қолдана алатын жартылай өткізгіштермен қамтамасыз етуден сақтандырды. Нәтижесінде ирандықтар Ресейде Шахед - 136 ұшқышсыз ұшақтарын шығаратын зауыт салу тақырыбына енді оралмайды.

Керімсал Жұбатқанов