Украина – Ресей қарым - қатынаста Түркияның конструктивті қадамы туралы

Украина – Ресей қарым - қатынаста Түркияның конструктивті қадамы туралы

Соңғы уақытта БАҚ Ресей әскерлерінің биылғы қыста - 2021 жылдың желтоқсанында немесе 2022 жылдың қаңтарында Украинаға шабуыл жасауы мүмкін екенін жазып жатыр. Айта кету керек, бұл жолы тек украиндық сарапшылар мен барлау өкілдері ғана емес, сонымен қатар көптеген батыстық ақпарат көздері - мысалы, Германия мен АҚШ - тың сарапшылары мен барлау өкілдері айтып отыр.
Басқа да көптеген факторлар ықтимал басып алуды көрсетеді, мысалы, Ресей әскерлерінің Украина шекарасына жақын жерде шоғырлануы. Сондай - ақ, Украинада заңды түрде сайланған президент пен Жоғары Рада болмағандай, бірауыздан «майдандық саясаткерлер мен олардың батыстық кураторлары» туралы екі еселенген күшпен айта бастаған ресейлік БАҚ - та «артиллериялық дайындық» басталды. Бұл іске Янукович те араласты – ол әлі де сотта президенттікке таласатынын мәлімдеді.
Украина Қорғаныс министрі Алексей Резниковтың айтуынша, жүз мыңнан астам солдаттар мен офицерлерден тұратын ресейлік әскери контингент Украина шекарасына жақын жерде орналасқан. Украина Қорғаныс министрі Украина әлі Донбассқа шабуыл жасауды жоспарлап отырған жоқ, бірақ содырларды ауыздықтау үшін барлық мүмкіндіктерді қолданып жатқанын айтты - мысал ретінде министр жақында артиллериялық қондырғыға қарсы Bayraktar ұшқышсыз ұшағын қолданғанын келтірді.
Батыс өкілдері Украинамен шекарада ресейлік жасақтардың жиналуы туралы айтады - «Біз ресейлік күштердің көбеюін байқап отырмыз», - деді жақында Пентагон өкілі Джон Кирби. Оның айтуынша, ресейлік әскери басшылық «Украина шекарасында немесе жоқ, бірақ оған жақын жерде жиналуын жалғастыратын әртүрлі бөлімшелерді» жіберіп жатыр. Жалпы, өздеріңіз көріп отырғандай, Украина шекарасына жақын жерде ресейлік әскерлерді жинау фактісі шынымен де орын алып отыр, әрі қарай не болатыны әлі де белгісіз.
Ресейлік әскерлерді орналастыруға қатысы жоқ сияқты (бірақ шын мәнінде солай) тағы бір жаңалық - кеше Украинаның қашқын бұрынғы президенті Виктор Янукович кенеттен Украина президенттігі үшін күресу үшін берілуге ниетті екенін мәлімдеді. Янукович Киев аудандық сотына Украина Жоғары Радасының өзін «өзін - өзі жою» туралы шешімін заңсыз деп тануды талап етіп, сотқа шағым түсірді.
Бір қызығы, егер бұрын Янукович өзінің заңды қуғындалуына баяу ғана қарсылық білдіруге тырысса (Украинада оны түрмеде күтіп отыр), енді ол кенеттен есін жиып, қайтадан президенттікке таласуға бел буды.
Осылайша, Путин ресейлік армиясының Украинаға ықтимал кең ауқымды басып кіруі, мысалы, Януковичті президенттікке қайтару жобасымен «бауырлас Украина халқын жиіркенішті Майданның билігінен азат етейік» деген ұранмен жүруі мүмкін. Рас, мұндай жоспарлар Путиннің төңірегіндегілердің Еуромайдан туралы да, тұтастай алғанда Украина туралы да ештеңе түсінбейтінін ғана көрсетеді және нәтижесінде оқиғаларды бұлай түсінбеу сөзсіз апатқа әкелуі мүмкін.
Ал, Түркия Украина президенті Владимир Зеленский мен Ресей президенті Владимир Путиннің диалогын ұйымдастыруға дайын. Бұл туралы 4 желтоқсанда жарияланған Anadolu агенттігіне берген сұхбатында Түркия президентінің баспасөз хатшысы Ибрагим Калын мәлімдеді.
Анкараның диалог алаңын құруға және Мәскеумен де, Киевпен де оң қарым - қатынасының арқасында шиеленістің алдын алу үшін шаралар қабылдауға дайын екенін атап өткен жөн. Көптеген Батыс елдерінің Ресеймен мұндай сындарлы байланыстары жоқ, бұл тұрғыда Түркия әлде қайда қолайлы жағдайында болып отыр.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ - Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты