Бақыттың әлемдік рейтингі жасалды

Бақыттың әлемдік рейтингі жасалды

Финляндия қатарынан төртінші рет әлемдегі ең бақытты ел атанды.
Исландия, Дания, Швеция және Голландия да ең бақытты елдердің бестігіне кірді. Германия жетінші орынға ие болды. Канада 15 - орында. Эстония 28 - орында. Қазақстан 36 - орынға, Қырғызстан 33 - орынға, Ресей 60 - орынға ие болды.
Рейтинг сауалнама нәтижелері бойынша жасалды. Әр елдегі мыңға жуық респонденттер өздерінің бақыт деңгейлерін нөлден онға дейінгі шкала бойынша бағалады. Бұл жолы зерттеу авторлары пандемия кезінде адамдардың сезімдері қалай өзгергенін сипаттады.
Көбінесе, жағымсыздықтар өздері және жақындарының денсаулығы, экономикалық рецессия және жұмысынан айрылу туралы алаңдаушылықтан туындады. Оң эмоциялар негізінен еріктілермен, спортпен және үй жануарларын күтумен байланысты болды. 2020 жылы Қазақстан бақыт деңгейі бойынша әлемдегі елдердің рейтингінде ЕАЭО елдерінің бәрінен, оның ішінде Ресейден озып, 50 - орынға ие болды.
Финляндия бір уақытта Ресей империясының құрамына болды және 1917 жылғы қазан айындағы большевиктер төңкерісінен кейін тәуелсіз мемлекетке айналды, ол сол кезде тәуелсіз экономиканы жаңғыртудың өзекті қажеттілігіне тап болды. Финляндия Еуропадағы ең басты ағаш өңдеу өнімдерді шығарумен айналысты. Еркін нарық жұмыс істей бастағанда, Финляндия көп ұзамай еуропалық нарықта қағазы мен целлюлозаны шығаратын елге айналды.
«Бастапқыда фин қағазы салыстырмалы түрде төмен сапалы болды, бірақ ол өте көп және өте арзан болды. Финляндия сапасыз қағаз өнеркәсібінде шексіз ормандары мен еуропалық стандарттарға сай емес ағаш кесетін материалдарымен өте бәсекеге қабілетті болды. Табыс инновацияға, өндірістің жақсаруына жұмсалды, ал Финляндия жақсы ақ қағазды шығаруға қабілетті болды. Осы сектордың арқасында ел Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін тұрақты түрде дами бастады.
Елдің дамуының тұрақтылығының тағы бір маңызды факторы - демократия мен еркін нарыққа деген ұмтылыс. Финляндиялықтар радикалдардың басшылығымен жүрмеді, бейбіт және тыныш өмірді қолдады, солға және оңға мән бермеді. Финляндиялық тарихшылар - О. Юссила, С. Хентиля және Ю. Невакиви - айтуы бойынша, 1932 жылы елдің одан әрі дамуы үшін өте маңызды үш оқиға болды.
Біріншіден, Финляндия КСРО - мен дипломатиялық қатынастарды қалпына келтірді. Екіншіден, Финляндияда коммунистік партияға тыйым салынды. Үшіншіден, Лапуа қозғалысының фашистік көтерілісіне жол берілмеді. Демократиялық мемлекет конституциялық тәртіпті қатаң әдістермен қорғады. Сондықтан, Финляндия Испания мен Венгрия сияқты, тоталитарлық тағдырдан аулақ тұрды. Екінші дүниежүзілік соғыста финдер фашистердің тарапынан шайқасуға тура келсе де, өз демократиялық режимді аман сақтап қалып отырды.
Тоталитарлық идеологияларды қабылдамау, демократияға және еркін нарыққа деген адалдық Финляндияға соғыстан кейін өз дамуын жалғастыруға көмектесті. Ең дамыған аумақтардың 10% - ын жоғалтқан және КСРО - ға репарацияларды төлеуге мәжбүр болса да, ол тұрақты экономикалық дамуын жалғастырды».
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Финляндия өзінің дана және көреген сыртқы саясатының арқасында Батыс пен оның Шығыс көршісімен, ең алдымен КСРО мен қазіргі Ресей Федерациясымен өзара тиімді қарым - қатынастарды орнатты.
Финляндия өз азаматтарының денсаулығы, әл - ауқаты мен біліміне үлкен мән береді. Бүгін Финляндияда ақпараттық экономика дамыған секторы пайда болды. Ең керемет мысал - Nokia корпорациясы. Сонымен қатар, финдер өндірістің дәстүрлі түрлерін жақсартуды жалғастыруда - бұл Valio мен әлемдегі UPM - Kymmene ең ірі қағаз өндіруші компаниясы.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ - Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты