Қазақстандық экономистер алдағы үш жылға арналған болжамдарында пессимистік көзқарас бар

Қазақстандық экономистер алдағы үш жылға арналған болжамдарында пессимистік көзқарас бар

Олар теңгенің әлсіреуін және инфляцияның өсуін күтеді.
PwC Kazakhstan аудиторлық - консалтингтік компаниясы үшінші тоқсанға арналған макроэкономикалық шолуын жариялады. Есепте беделді экономистердің, ғалымдардың, банкирлердің алдағы екі - үш жылдағы Қазақстан экономикасының дамуы туралы болжамды пікірлері келтірілген.
Қалпына келтіру уақыты
Респонденттерге Қазақстан экономикасын дамытудың төрт сценарийінің бірін таңдау ұсынылды - U -, V -, L -, W тәрізді. Респонденттердің жартысынан көбі (59 %) 2021 - 2022 жылдары елде ұзақ уақыт төмен экономикалық белсенділік болады, содан кейін қалпына келеді (U - нұсқа). Бұл бизнестің, әсіресе ШОБ - тың бұрынғы жұмысына оралуы немесе жаңа мүмкіндіктер табуы үшін уақыт қажет болатындығымен байланысты. Сарапшылардың жалпы санының 24 %- ы Қазақстан депрессияға ұшырайды деп ойлайды, бұл экономиканың дағдарысқа дейінгі оқиғаларға қайта келуіне жол бермейді (L - нұсқа).
Мұнай бағасы
Ұзақ мерзімді перспективада - алдағы бес жылда экономистер Brent маркалы мұнай бағасының барреліне максималды 70 долларға дейін көтерілуін болжайды. Келесі жылы респонденттердің 94 %- ның пікірі бойынша қара алтын бағасы 50 доллардан аспайды. Қолданбалы экономика ғылымдарының докторы Сәбит Хакімжанов PwC Қазақстан жүргізген сауалнамада «мұнай нарығы ұзақ мерзімді тиімді, тепе - теңдік бағасы барреліне 40 - 60 долларды құрайды, қатты құбылмалылық және орта деңгейге әлсіз қайтару бар» деп атап өтті.
Валюта бағамы
Девальвациялық күтулер жоғары болып қала береді. Респонденттердің 41 %- ы бір жыл ішінде доллар 440 теңгеге дейін қымбаттайды деп санайды. Соңғы үш айда бұл мәселеге пессимистік көзқараспен қарайтын сарапшылардың көбейгені назар аудартады. Екінші тоқсан қорытындысы бойынша респонденттердің 39% - ы бұл пікірді ұстанды. Алдағы үш жылда экономистер ұлттық валютаның бір доллар үшін 450 - 480 теңге аралығында әлсіреуін мүмкін деп санайды.
Бес жылдық перспективада девальвация бір АҚШ долларына 480 - 545 теңге деңгейінде болады деп күтілуде. «Ақша массасының өсуі, инфляцияның жеделдеуі, экономиканың импортқа тәуелділігі - жоғарыда аталған факторлардың барлығы теңгенің айырбастау бағамының динамикасына кері әсер етеді.
Қазіргі уақытта Ұлттық банк айырбастау пункттерінің / қор биржаларының жұмысын шектеу, валюта заңнамасын қатайту, жалған еркін айырбас бағамын қалыптастыру, Ұлттық қордың қаражатын «жағу» және арнайы сауда режимін енгізу сияқты шаралармен доллардың нығаюын тежеп отыр.
Бұл шаралар қанша уақытқа дейін әсер етеді, оны уақыт көрсетеді. Алайда, көктемді қаншалықты қысқан сайын, соғұрлым ол «ататындығын» есте ұстаған жөн, - деп PwC үшін пікір білдірді экономист Дінмұхамед Шайқақов.
Инфляция және Ұлттық банктің базалық ставкасы
Тұтыну бағаларының индексі, сауалнамаға қатысушылардың көпшілігінің пікірінше, алдағы жылы айтарлықтай өседі. Сарапшылар атаған инфляцияның шекті деңгейі – 9 % (жеті айдың қорытындылары бойынша Қазақстанда 7 % құрады). «Қазақстанның қаржылық жағдайы нашарлайды. Осы жылдың бірінші жартыжылдығында Ұлттық қордан бөлінген трансферт 3, 5 миллиардты құрады және бұл үкімет көмек пакетін жарияламай тұрып - ақ үлкен болды.
Мұнайдан төмен кірістер, экономикалық белсенділіктің төмендеуі және бұл трансферттер алдағы үш жылда девальвацияға әкелуі мүмкін. Бұл инфляцияның өсуіне әкеледі», - деді ISE экономика профессоры Қайрат Мыңбаев. Экономистердің ұзақ мерзімді болжамдары неғұрлым оптимистік - респонденттердің 85 %- ы Қазақстандағы инфляция үш - бес жыл ішінде баяулайды, содан кейін 1, 3 % төмендейді деп болжайды.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесіне келетін болсақ, сарапшылар бұл көрсеткіштің бір жыл ішінде 0, 3 - 0, 5 пайыздық тармаққа - яғни 8, 5 %- ға төмендеуін болжайды. 2021 - 2023 жылдары орталық банктің экономикалық реттеудің бұл құралы 8% деңгейінде бекітілуі мүмкін.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ - Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты