Наурыз мерекесі туралы

Наурыз мерекесі туралы
Наурыз – көктем мен жаңарудың, молшылық пен татулықтың мерекесі. Бұл мереке көне заманнан бері Орта Азия, Кавказ, Иран, Түркия сияқты көптеген елдерде тойланып келеді. Қазақстанда да Наурыз ұлттық мереке ретінде ерекше маңызға ие. Бұл мақалада Наурыз мерекесінің шығу тарихы, оның мағынасы және Қазақстанда тойлана бастаған уақыты туралы айтылады.

Наурыз мерекесінің шығу тарихы
Наурыз мерекесі – жыл басы ретінде аталып өтетін ең көне мейрамдардың бірі. Ғалымдардың пікірінше, бұл мереке шамамен 3000 жылдық тарихқа ие. Ол парсы және түркі халықтарының дәстүрлерінен бастау алады. «Наурыз» сөзі парсы тілінен аударғанда «жаңа күн» деген мағынаны білдіреді. Бұл күнді көптеген халықтар жаңа жылдың бастауы ретінде қабылдаған.
Наурыз мерекесінің тамыры зороастризм мен митраизм сияқты көне діни наным - сенімдерге барып тіреледі. Бұл күн табиғаттың оянуын, күн мен түннің теңелуін білдіреді. Көне дәуірде бұл мейрам ерекше рәсімдермен және салт - дәстүрлермен атап өтілген. Адамдар үйлерін тазалап, жаңа киім киіп, бір - біріне жақсы тілектер айтқан. Сондай - ақ, қонақжайлық танытып, дастарқан жайып, ортақ ас әзірлеген.

Қазақстанда Наурыз мерекесі қашан тойлана бастады?
Қазақстан аумағында Наурыз мерекесі ежелден бері кеңінен тойланған. Қазақ халқы үшін бұл мейрам көктемнің келуімен байланысты болған. Көшпелі өмір салтын ұстанған ата - бабаларымыз Наурызды ерекше қуанышпен қарсы алған. Бұл күні ел ішінде бітімгерлік, достық, татулық пен береке кеңінен насихатталып, халық бір - бірін құттықтап, жақсы тілек айтқан.
Кеңес заманында, 1926 жылы, Наурыз мерекесін тойлауға тыйым салынған болатын. Бұл сол кездегі саясаттың ұлттық дәстүрлерді шектеуге бағытталған әрекеттерінің бірі еді. Алайда, халықтың санасында бұл мейрам ешқашан ұмытылған жоқ. Жасырын түрде болса да, ауыл - аймақтарда адамдар оны атап өтуді жалғастырды. Тек 1988 жылы ғана Наурыз мерекесі Қазақстанда қайта ресми түрде тойлана бастады. 1991 жылы Қазақстан Тәуелсіздігін алғаннан кейін, бұл мейрам мемлекеттік деңгейде бекітілді. 2009 жылы Наурыз мейрамы үш күндік ресми мереке болып жарияланды – 21 - 23 наурыз аралығында тойланатын болды.

Наурыздың дәстүрлері мен ерекшеліктері
Наурыз мейрамы қазақ халқының өмірінде маңызды орын алады. Бұл күндері түрлі ұлттық ойындар, жарыстар, салт - дәстүрлер кеңінен ұйымдастырылады. Сонымен қатар, Наурыз көже пісіріледі – бұл жеті түрлі тағамнан дайындалатын қасиетті ас. Жеті саны молшылық пен берекенің белгісі саналады.
Наурыз мейрамының тағы бір маңызды ерекшелігі – адамдардың бір - біріне кешіріммен қарауы. Бұрынғы реніштер ұмытылып, барлық жамандық артта қалады деген наным бар. Сондай - ақ, ағаш отырғызу, қайырымдылық жасау сияқты игі істер де осы мейрамның дәстүріне жатады.

Наурыз – тек көктемнің келуін ғана емес, жаңа өмірдің басталуын, бірлікті, татулықты білдіретін мереке. Оның тарихи тамыры тереңде жатыр және бүгінгі күні Қазақстанда ұлттық бірліктің, жаңарудың және молшылықтың символына айналған. Наурыз мерекесін тойлау – ата - бабаларымыздан қалған құнды дәстүрді сақтаудың жарқын көрінісі. Сондықтан бұл мейрам әрдайым халық арасында ерекше құрметке ие болып қала береді.