Алтын сақа «Менің атым Қожа» повесі бойынша ойын

Алтын сақа «Менің атым Қожа» повесі бойынша ойын
Дамытушылық мақсаты: Кітап оқу, мазмұнына сай ойынға қатыса отырып есте сақтауын, қызығушылығын қалыптастыру.
Тәрбиелік мақсаты: Ұлттық ойынның мәнін мазмұнын асық ойны арқылы ептілікке баулу, логикалық ойлау қабілетін дамытуға көмектесу.
Ойынның өтілу барысын түсіндіру
Үш алаңнан тұрады, сынып үш топқа бөлінеді - І, ІІ, ІІІ
а) Тәуекел алаңы
б) Үміт алаңы
с) Қанталапай
в) Көмбе алаңы
Соңғы негізгі, шешуші талас «Қанталапай» деп аталады.
«Қанталапайға» үш топтан өз қалаулары бойынша 3үміткер қатысады олардың жеңімпазын табу үшін 2түрлі сұрақ беріледі. Алаңдардың арасында үзіліс бар. Онда көрермендермен жұмыс жүргізіледі.

І бөлім ТӘУЕКЕЛ АЛАҢЫ Ойыншыларға сұрақтар беріледі. «Менің атым Қожа» повесіндегі кейіпкерлердің есімін еске түсіру керектігін ескерту
1. Қожаның шын аты (Қожаберген)
2. Қожаның Жантас қойған аты (Қара көже)
3. Қожаға әжесі қойған ат (Тампыш неме)
1. Қожаның әкесінің аты (Қадыр)
2. Қожаның мамасының аты (Миллат)
3. Қойшының баласының аты (Дәулет)

1. Орыс тілі пәні мұғалімінің аты (Анфиса Михайловна)
2. Зоология пәні мұғалімінің аты (Оспанов)
3. Қожаның кластасының аты (Жантас)

1. Қожаның шашын алатын қарияның аты (Әубәкір)
2. Жанардың әкесінің аты (Балабек)
3. Сұлтанның әкесінің аты (Сүгір)

1. Көрші колхоздағы комбайншы жігіт (Қаратай)
2. Мектеп күзетшісі қарияның аты (Сәйбек)
3. Қаракөл бағатын қойшының аты (Жұмағұл)

1. Тауық фермасындағы Қожаның туысқан атасы (Сүйінбай)
2. Екі тонналық колхоз машинасының жүргізушісі (Қайыпжан)
3. Колхоз поштабайы кім (Көштібай)
4. Атылған қаздың иесі кім (Әбдібай)

ІІ бөлім ҮМІТ АЛАҢЫ
Ойыншылар «Менің атым Қожа» повесі бойынша тарауларды естеріне түсіру керек. Сұрақты мұқият тыңдап толық әрі нақты жауап бергенде ғана ұпай жинақтай алады.
ІV тарау. Қожа дүкенге кітапты «қант» алуға барамын деп есік алдында тұрған көк көз келіншекті алдап кіріп кетті
Сұрақ: 1. 2 - ші рет тағы қалай алдады
2. Көк көз келіншек кім болды
3. Ақыры немен аяқталды
Жауап: сұр кепка, Сәбира Майқанова, қазақ тілі мұғалімі сынып жетекші, тәртібіне - 4, лагерге жолдама ІІ кезек)
V тарау. Қожа кешкісін Жанардың үйін торауылдап жүріп, үйінде ешкім жоқ екенін аңғарып, ретін тауып Жанардың үйіне барады.
Сұрақ: 1. Оқиғаны жалғастыр
2. Жанармен ерегісінің себебі
3. Жанар мен әжесі неге күлді
Жауап: Дойбыны Қожа өте жақсы ойнайтын. Жанар Қожаға дойбы ойнайық деп ұсыныс жасады. Қожа ұтылып 1печка бимен қалып тақтаның ұзын үйіне кіріп алады. Жанар шық деді. Қожа шықпаймын деді. Қорқақ жеңілдің ерегіс басталды. Әжесі келеді. Қожа үйіне кетеді. Шартақтан секіремін деп балағын іліп етпетінен құлайды. Күлкі болады.

VІІІ тарау. Құла дөненді мінген Сұлтан мен Қожа мәз болып келеді. Қожаның дем алғысы келеді. Шөлдейді. Алдарынан қойшының үйі кезігеді.
Сұрақ: 1. Оқиға қалай жалғасады
2. Дәулеттің өтірігі, Сұлтанның қулығы
3. Даулет саудагер деп неліктен аталды
Жауап: қымыз жоқ кісілер ішіп кеткен, Жұмекеннің өзі айтқан кроваттың астында бір месс қымыз бар, содан 2кесе ішіңдер, апам ұрсады – деді Дәулет, біз ақша төлейміз, ақша береді, Дәулет бәкісін, белбеуін, қымызын саудалайды, сондықтан Даулет саудагер атанды.

ІІІ бөлім КӨМБЕ АЛАҢЫ
Ойыншылар кейіпкерлердің ойын жеткізу, суреттеу, жатқа айту сияқты тапсырмаларды орындайды.

ХVІІ тарау. Жан сезім құбылысының әр оқушы басында кездесуі ықтимал бір сәтті кезі сипатталады.
Сұрақ: Қожаның ұйықтап сабақтан кешігуі, қоңырау соғылып кетіп 1 - ші сабақ орыс тілі екен.
Жауап: Қожаның класка кіргендегі іс - әрекеті, үй жұмысы, Пушкин «қысқы кеш» Жантас бағасы - 2 сол сәттердегі Қожаның ойын суреттеп әдеби тілмен өз ойларын жеткізеді.

ХVІІ тарау. Бақа мен қаздың шуы оқиғаны баяндау
Мамасының келу себебі, әжесінің қорғауын көркемдеп әдеби тілмен жеткізу

ХХІV тарау. Педсовет.
1. Қадыров сені біз мұнда не үшін шақырып отырмыз білесіз бе? Білемін.
2. не үшін шақырып отырмыз? Тәртіпсіздігім үшін.
3. Оқығың келе ме? Я
4. неге қоймайсын тәртіпсіздікті? Енді қоямын.
5. Сырттағы Қожаның ойын ( мұғалімдер, мамасы туралы ) суреттеп, әдеби тілмен көркемдеп суреттеу.

Үш топқа бірдей сұрақ. Жылдамдық, сонымен бірге сұраққа толық жауап қажет
Құпия кеңес. Үлкен айна. Алдында Қожа.
Қадыров Қожаның жеке басы туралы құпия кеңесті ашық деп жариялаймын.
Күн тәртібінде бір ғана мәселе тәртіпті, үлгілі оқушы болу үшін не істеу керек?
Сұрақ: Қабылданған қаулыны жеткізу
Топ мүшелерін қатыстыра отырып көрініс қою, рольдерді нанымды ойнау

КӨРЕРМЕНГЕ СҰРАҚ
ХІІ тарау. «Жанар сені сағындым» дейтін өлеңінің дүниеге келу тарихы.
Абайдың өлеңі мен Қожаның өлеңі (ұрлық)
Сұрақ: 1. Өлеңді жатқа айту; 2. Қожаның ұрлығы деп нені түсіндіресің;
Жанар сені сағындым
Келші келші тезірек
Жатпай - тұрмай ойлаймын
Іші - бауырым елжіреп

Жанар сендей жан тумас
Туса, туар артылмас
Бір өзіңнен басқаға
Сағынышым айтылмас

ІV ҚАНТАЛАПАЙ АЛАҢЫ
Ойынымыздың аты - АЛТЫН САҚА деп аталады, бірнеше алаңның сұрақтарына жауап беріп асықтардан тұратын ұпай жинадық. Әуелі асық туралы не білеміз? деген сұрақты ой елегінен өткіземіз.
Асық. Малдың 12 мүшесінің бірі деп атауға болады. Жамбас, асықты жілік деп сый табақтар тартылады. Асықтарды жинап әр түрлі ойын түрлерін ойнаған. Асық ойнау үлкен ептілікті, жылдамдықты, мергендікті талап етеді. Асықты иіре білу, ату, шертіп иіру т. б ату түрлерін үйрету әсіресе кішкентай кезінен ер баласын ел қорғауға дайындаған ата - бабамыздың таптырмас ойын амалы болған. Күн жылып қар кете бастаған кезде дегдіген жерлерді қуалап ауыл балалары асық ойнаған. Бүгінде бұл ойын түрлерін компьютерлік ойындар алмастырған. Ұлттық ойынды ұмытуға болмайды. Соңғы алаңның қызығына батайық, шешуші кезеңде кім көп асық жинайды екен. Көп асықтың ішінде сақа бар. Бір алтын сақа бірнеше жәй асыққа пара - пар демек алтын сақа кімге бұйырады екен…
Топ мүшелеріне асықты иірту, асық ойындарының аттарын атату.

Екі тапсырма орындалады.
1 - тапсырма «Менің атым Қожа» повесінен монолог оқу
2 - тапсырма Қожаға мінездеме беруде оқушының өз ойы айтылады
Осы екі тапсырманы өте жақсы орындаған топқа «АЛТЫН САҚА» тапсырылады.

Қарағанды облысы, Ұлытау ауданы,
Қоскөл ауылы, «№11Қоскөл жалпы орта білім беретін мектебі»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі химия пәні мұғалімі
Тлеуова Шайзат Дюсеновна