Ілияс Есенберлин қазақтың ұлттық санасының оянуына, тарихи зердесінің жаңғыруына өлшеусіз үлес қосты. Егер ол ХХ ғасырдың бас кезінде өмір сүрсе, сөз жоқ, Алаш қозғалысының жуан ортасында жүрер еді. Кейде ол менің көзіме кешегі Ахмет пен Әлихан, Міржақып пен Мағжанның сарқыты сияқты болып көрінетін. Өз ұлтын жан - тәнімен сүйген Ілекең тәуелсіздік таңын көре алмай, арманда кетті.