Дегелек (Ләйлек)

Дегелек (Ләйлек)
Зерттеушілер Ақ дегелекті “ләйлек”деп жатады, қазақ халқы оны “дегелек”деп атайды. Себебі: ақ дегелек құсына байланысты мақал - мәтел, аңыз, әңгімелер, өлеңдер көптеп кездеседі мысалы” жылқының жауы - бөгелек, жыланның жауы дегелек” т. б. Қазақстанда дегелекті киелі құс деп есептейді, оның ұясын бұзуға, жұмыртқасын алуға атуға рұқсат етілмеген. Дегелектер қызыл кітапқа енгізіліп қорғауға алынған, олар Оңтүстік Қазақстанда Жамбыл облысында көбінесе мекендейді тіпті дегелек деген ауылда бар наурыз айларында ұшып келеді деген ақпараттар. Дегелектер жылына 1рет 2 - 5жұмыртқа салып, оны 32 – 34 күндей мекиені мен қоразы кезектесіп басады екен. Олар кесіртке, жылан, ұсақ жәндіктер мен құрбақамен сонымен қатар кемірушілермен қоректенеді дегелектің: қанатының ұзындығы 58 - 61см, салмағы 3, 5 - 4, 5кг, тұмсығы түзу, ұшына қарай үшкірлеу келеді делінген. Қазақстанда 15 - 30жұптай ғана ақ дегелек бар. Манғыстауда топырақ түстес келген дегелектерді кездестіруге болады жалпы дегелектердің 15тей түрі зерттелген дегелекті балалы болғысы келетін келіншектер отбасылар шын ниетпен күтеді екен дегелек баласыз үйге бала беретін Алланың жаратқан ерекше қасиетті құстарының бірі.

Базарбек Аяжан Бақытжанқызы