Психология ұғымы және оның бағыттары

Психология ұғымы және оның бағыттары
Әл - Фaрaби aтындағы Қазақ Ұлттық университеті – Ортaлық Азияның ең беделді және ең құрметті университеттерінің бірі. Университетте психология кaфедрасы психологиялық ғылымдaр caлacындағы мaмандарды дaярлaумен aйнaлыcaды. Жоғaры оқу орны халықaрaлық деңгейде aлғaшқы орындaрды иеленуде. Оның ішінде «QS Asia University Rankings 2023: Central Asia» рейтингі – 1 - орын, «QS Emerging Europe and Central Asia University Rankings» рейтингі – 16 - орын. Кaфедрa бaкaлaвриaт және мaгистрaтурa деңгейлерінде оқытумен aйнaлысaды, ондa студенттер әлеуметтік және дaму психологиясы сияқты психологияның әртүрлі aспектілерін зерттейді. Бұл кaфедрaның бaғдaрлaмaлaры прaктикaлық қызметте және ғылыми зерттеулерде қолдaнылaтын білімді қолдaнa aлaтын жоғaры білікті мaмaндaрды даярлауға бaғыттaлған. Қазургі уақытта дисциплина бойынша модуль сабақтары өтіліп жатыр. Сәйкесінше, психология пәнін жан - жақты талдап, меңгеріп жатырмыз. Меңгерілген тақырыптар аясында психология пәніне анықтама бере отырып, оның бағыттары мен зерттеу әдістеріне талдау жүргізіледі.
Психология - бұл мінез - құлық пен психикалық процестер жөніндегі ғылым. Бұл сананы, қабылдауды, сезімдерді, ойлауды зерттеуді, сондай - ақ осы процестердің адамның әлеуметтік ортада және оқшауланған кезде мінез - құлыққа әсерін зерттеуді қамтиды.
Психологияның негізгі бағыттары:
1. Клиникалық психология: Психикалық бұзылуларды диагностикалау, емдеу және алдын алумен айналысады. Клиникалық психологтар жиі ауруханаларда, жеке тәжірибеде және мектептерде жұмыс істейді.
2. Эксперименттік психология: Қабылдау, ойлау, үйрену және сезімдер сияқты негізгі психологиялық процестерді бақылаулы эксперименттер арқылы зерттейді.
3. Даму психологиясы: Адамдардың уақыт өте келе қалай өзгеретінін зерттейді, оның ішінде балалық шақ, жасөспірімдік кезең, ересек адамдар мен қарттық шақты қамтиды.
4. Әлеуметтік психология: Адамның басқалармен қалай өзара әрекеттесетінін және әлеуметтік ықпалдардың мінез - құлыққа қалай әсер ететінін қарастырады.
5. Ұйымдық психология: Жұмыс орнына психологиялық принциптерді қолданады, мысалы, мотивация, көшбасшылық және корпоративтік мәдениет мәселелерін қарастырады.
Психологиядағы зерттеу әдістері:
Психология психикалық процестер мен мінез - құлықты зерттеу үшін әртүрлі әдістерді қолданады:
• Эксперименттер: Зерттеушілерге өзгермелілерді өзгертуге және мінез - құлықтағы мүмкін өзгерістерді бақылауға мүмкіндік береді.
• Бақылаулар: Зерттеушілер мінез - құлықты табиғи ортада әсер етіп бақылайды
• Сауалнамалар және анкеталар: Адамдардың пікірлері, сезімдері және мінез - құлықтары туралы көп мөлшерде деректер жинау үшін қолданылады.
• Жағдаяттық зерттеулер: Бір немесе бірнеше жағдайды толығырақ зерттеу, сирек кездесетін құбылыстарды зерттеу үшін қолданылады.
Қорытындылай келе, психология ғылымы қазіргі заманғы өмірге зор ықпал етеді. Жеке өсуден бастап кәсіби қызметке дейін, ол қоғамды дамытуда орталық рөл атқарады және адам табиғаты мен мінез - құлықты түсінуде жақсартуға көмектеседі. Денсаулық сақтау саласында психологияның рөлі де өте маңызды. Клиникалық психологтар және психотерапевтер адамдардың психологиялық ауруларын диагностикалау және емдеу арқылы өмір сүру сапасын арттырады. Олар стресстік жағдайларды жеңуге, депрессия мен алаңдаушылықты басқаруға және күнделікті өмірге қайта бейімделуге көмектеседі. Адамдардың өздерін және басқаларды түсінуіне көмектесу арқылы психологиялық зерттеулер адамдар арасындағы мәдени және әлеуметтік алшақтықтарды төмендетуге үлес қосады. Осы арқылы әлеуметтік түсіністік пен бейбітшілік орнату мүмкіндігі артады, қоғамдағы тұрақтылық пен үйлесімділік күшейеді. Сондықтан, психологияның ғылыми және практикалық зерттеулері қоғамның барлық салаларында маңызды рөл атқарады. Ол адамның жеке және әлеуметтік өмірін жақсартуға, сондай - ақ жалпы адамзаттың білімін кеңейтуге ықпал етеді.

Тленчиева Н. С
Педогогика ғылымдарының кандитаты
Жусупекова Ә. Ж.
Клиникалық психология мамандығының 1 курс магистранты
Жалпы және қолданбалы психология кафедрасы
Елеусіз Б. Д
Логистика мамандығының 1 - курс студенті
Әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті