Антарктида туралы қызықты әрі таңғажайып мәліметтер

Антарктида — Жер шарының ең оңтүстік құрлығы, әлемнің ең суық, желді және құрғақ аймағы. Бұл жер табиғи тұрғыдан өте ерекше және оның экосистемасы мен географиялық ерекшеліктері туралы көп қызықты деректер бар. Антарктида туралы таңғажайып мәліметтерді қарастырайық:

1. Ең суық орын
Антарктидадағы ең суық температура −89, 2°C болған. Бұл температура 1983 жылы, Восток станциясында тіркелді. Бұл жердің атмосферасы соншалықты суық, сондықтан ондағы ауада мұздың көптеген қатты формалары жинақталады. Бұл құбылыс тіпті ең қатты қыс айларында да тұрақты болып қалады.

2. Антарктидада өмір жоқ деп айтылғанымен, тіршілік бар
Көптеген адамдар Антарктиданы толықтай тіршіліксіз деп ойлайды, бірақ бұл мүлдем дұрыс емес. Антарктидада кейбір ерекше тіршілік түрлері бар, бірақ олар өте бейімделген. Мысалы, Антарктидада түрлі жәндіктер мен микроорганизмдер, сондай - ақ кейбір өсімдіктер мен балдырлар өседі. Олардың барлығы қатты суыққа бейімделген және тек мұз бен қардың арасындағы өте нақты жағдайларда тіршілік етеді.

3. Антарктида — әлемдегі ең құрғақ жер
Антарктидада жауын - шашын өте сирек болады. Осылайша, бұл континент әлемдегі ең құрғақ аймақ болып табылады. Антарктиданың құрғақ бөліктерінде жауын - шашын жылына 50 миллиметрден де аз болуы мүмкін. Сонымен қатар, мұнда ылғалдың көп бөлігі мұз түрінде болады, ол кез келген уақытта қайтадан еріп кетуі мүмкін.

4. Антарктидада мұз бар болғанымен, мұзды өзендер жоқ
Антарктидада мұздың көп бөлігі мұздықтар түрінде орналасқан, бірақ осы мұздықтар өзен сияқты ағып кетпейді. Бұл жердің географиясына байланысты мұзды қабаттардың ағып кетуі мен жайылуы тым баяу жүреді. Мұнда, тек өте баяу ағып жатқан мұздықтар ғана бар. Осы мұздықтардың жылдамдығы жылына бірнеше метрден ғана аспайды.

5. Антарктида әлемдегі ең үлкен резервуар
Антарктидада әлемдегі ең үлкен тұщы су қоры бар. Жердегі барлық тұщы судың шамамен 70%- ы Антарктида мұзында қамтылған. Бұл мұз қабаты жер бетінің тек қана 10%- ын қамтиды, бірақ оның қалыңдығы 4, 7 км - ге дейін жетеді. Егер бұл мұз еріп кетсе, жер бетіндегі мұхит деңгейі 60 метрге дейін көтерілуі мүмкін.

6. Құрлықта тек ғылыми станциялар бар
Антарктидада адамдардың тұрақты тұрғызы жоқ. Мұнда ғылыми зерттеулер жүргізу үшін ғана түрлі елдер өздерінің станцияларын орналастырады. Қазіргі уақытта Антарктидада 30 - дан астам ғылыми станция бар, олардың барлығы ғылыми мақсаттар мен зерттеулер үшін ғана жұмыс істейді. Бұл станциялар уақытша болып табылады, және олардың тұрғындары әрқашан жыл мезгілдеріне байланысты өзгеріп отырады.

7. Антарктидада ешқандай мемлекет болмайды
Антарктидаға қатысты ерекше заңнамалық жағдай бар. 1959 жылы қабылданған Антарктида туралы шарт бойынша, бұл континент ешқандай мемлекетке тиесілі емес және тек ғылыми зерттеулер үшін пайдаланылады. Сонымен қатар, бұл шарт Антарктидада ядролық қардың сынақтары мен әскери іс - әрекеттердің жүргізілуіне тыйым салады. Сондықтан, бұл жерде бірде - бір әскери әрекет немесе мемлекеттік шекара жоқ.

8. Антарктидада тұратын жануарлар
Антарктидада жануарлардың өте аз түрі бар, алайда олар өздеріне тән ерекше қасиеттері мен бейімделулерімен таңқалдырады. Мұнда пингвиндер мен теңіз жануарлары, әсіресе, киттер мен тюлендер кең таралған. Пингвиндер — Антарктидадағы ең әйгілі жануарлар, олардың көптеген түрлері осы жерде өмір сүреді. Сонымен қатар, бұл жерді жыртқыш құстар, кішкентай жәндіктер, әсіресе кене тәрізді жәндіктер мен балдырлар мекендейді.

9. Антарктидадағы ең ұзын түндер
Антарктидадағы түндер өте ұзақ болады. Бұл жерде Күн бір жыл бойы бір рет шығып, бір рет батады. Қыс айларында күн 24 сағат бойы батып, бірнеше ай бойы түн болады. Ал жаз айларында күн тәулік бойы жарқырап, ешқашан батып кетпейді. Бұл феномен Антарктиданың ерекше географиялық орналасуына байланысты.

10. Антарктидада ерекше жарық феномендері
Антарктидада бірқатар ерекше жарық құбылыстары байқалады, оның ішінде полярлық жарықтар (ауроралар) да бар. Бұл құбылыс жердің магниттік өрісінің әсерінен пайда болады. Қыста бұл жарық құбылыстары көк аспанда өте әдемі көрініс береді, ал кейде олар солтүстік жартышардың полярлық аймағында да байқалады.

11. Антарктидада суық аймақтарға бейімделген өсімдіктер мен балдырлар
Антарктидада өсімдіктер өте сирек кездеседі, бірақ мұнда арнайы бейімделген өсімдіктер мен балдырлар өмір сүреді. Бұл өсімдіктер мұздықтар мен қардың астында тіршілік етеді, олар көбінесе суыққа және қатаң экологиялық жағдайларға төзімді болады.

12. Антарктида ашылған жыл
Антарктида құрлығының ашылу тарихы ұзақ және күрделі. Антарктида адамзат үшін көп уақыт бойы белгісіз болды, себебі бұл жерге қол жету өте қиын. Алайда, ең алғашқы ғылыми экспедициялар 19 ғасырдың аяғында басталды. 1820 жылы орыс теңіз саяхатшысы Фаддей Беллинсгаузен мен Михаил Лазарев алғаш рет Антарктида жағалауын көрді. Олар Антарктидадан батысқа қарай жүзгенде құрлықтың ең алғашқы көрінісін анықтаған. Сондықтан, бұл жыл Антарктиданың ашылған жылы деп есептеледі.

13. Антарктиданың ең биік нүктесі
Антарктидадағы ең биік нүкте — Винсон шыңы (Mount Vinson). Оның биіктігі 4, 892 метрді құрайды. Бұл шың – Антарктидадағы ең жоғары нүкте болып табылады. Винсон шыңы Антарктидадағы Элсуорт тау жотасында орналасқан және ол алғаш рет 1957 жылы АҚШ әскери экспедициясымен зерттелген. Бұл жер әлемнің ең суық әрі таулы аймақтарының бірінде орналасқан, сондықтан осы шыңға көтерілу өте қиын және экстремалды жағдайлармен байланысты.

14. Антарктиданың ең төмен нүктесі
Антарктиданың ең төмен нүктесі — Денман шұңқыры (Denman Trench). Бұл шұңқыр Антарктида континентінің астында орналасқан және оның тереңдігі шамамен 3, 5 шақырымды құрайды (кейбір деректерде 3, 7 км деп көрсетіледі). Денман шұңқыры — әлемдегі ең терең шұңқырлардың бірі болып табылады. Ол Антарктида мұзды қабатының астында орналасқан және оның шұңқырындағы мұздың қалыңдығы, сондай - ақ жер бедерінің ерекшеліктері географиялық тұрғыдан ерекше қызығушылық тудырады.

Антарктида — бұл тек табиғаты мен экосистемасы ғана емес, ғаламшарымыздың экологиялық тұрақтылығын сақтауда маңызды рөл атқаратын ерекше жер. Оның зерттелуі әрі қарай жалғасып жатыр, және болашақта бұл ғаламшардың құпияларын ашу үшін жаңа мүмкіндіктер туындауы мүмкін.

Антарктида — әлемнің ең ерекше және зерттелмеген құрлықтарының бірі. Оның қатал климаттық жағдайлары мен географиялық ерекшеліктері ғылым үшін үлкен зерттеу алаңына айналған.