«Қыз Жібек» жырындағы Жібек бейнесі

Сабақтың тақырыбы: «Қыз Жібек» жырындағы Жібек бейнесі
Сабақтың мақсаты: а) білімділік: Жібек бейнесін – теориялық тұрғыдан талдай отырып, жыршының образын жасау, шеберлігін ұғындыру;
ә) тәрбиелік; адалдыққа, асыл сөзімді құрметтей,сақтай білуге тәрбиелеу;
б) сөйлеу мәнерін жетілдіру, шығармашылық қабілетін, тіл байлығын дамыту;
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, талдау, проблемалық сұрақ қою арқылы іздендіру, мәнерлеп оқу
Сабақтың түрі: талдау сабағы
Сабақтың жабдығы: интерактивті тақта, суреттер, слайдтар,
теледидар, бейне магнитофон, кесте
Сабақтың жүрісі: І. Ұйымдастыру
(оқушылардың сабаққа назарын аудару, сабақтың бөлімдерімен таныстыру)
1. Жыр - сандық
2. Ой - сандық
3. Сыр - сандық
Жыр - сандықтан жырдан шашу шашайық
Ой - сандықтан ойды ортаға салайық
Сыр - сандықтан сырымызды ақтарып,
Тыңдап, ойлап, мейірленсін халайық.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
«Қыз Жібек» жырындағы Төлеген бейнесі:
1. Төлегеннің өмірге келуі, өскен ортасы. Төлеген бейнесі (жаттау, 1 - қатар)
2. Төлегеннің анасының сөзі (жаттау, 2 - қатар). Анасының бұлай сөйлеуінің себебі не?
3. Төлеген алыс та азабы мол жолға неліктен бел байлайды Онынендей арман жетеледі? Төлегеннің Көкжорға атпен Жібекке келуі. (жаттау, 3 - қатар )
ІІІ Жаңа сабақ
- Төлеген Көкжорға атпен Жібекке жетеді, ендеше, біз де ой – сандығымызды ашайық. Жаңа сабақтың тақырыбы - «Қыз Жібек» жырындағы Жібек бейнесі.
Слайд: (Жібекті іздеп келген жігіттерге анасының берген жауабы)
- Жыр мазмұны бойынша Жібек бейнесін талдау:
- Төлеген Қыз Жібектің күймесіне киліккенде, одан жауап ала алды ма?
- Жоқ. Не себепті?
- Өйткені Жібек намысқой, бектігі бар.
- Төлеген Жібектің жүзін қалай көреді?
- Қаршыға арқылы.
Оқулықпен жұмыс Төлеген. Жібектің кескін – келбеті суреттелетін тұсты оқушыға мәнерлеп оқыту.
- Жібектің келбетін суреттегенде жыршының шеберлігі неден көрінеді? Жібектің портретін суреттеуде жыршы қандай көркемдегіш құралдар қолданған?
(1 - қатар: теңеуді, 2 - қатар: эпитетті, 3 - қатар: метафораны табу)
Слайд: («Басыр, басыр, басыр - ау...» деп басталатын Төлегеннің сөзі)
- Жібектің қимыл - қозғалысын суреттеудегі көсемшенің рөліне жырдан үзінді оқыту арқылы назар аудару.
- Жырдағы әдет – ғұрып, салт – дәстүр. Түс көру, түс жору, бата, теріс бата ырым - жоралғылар. Жібектің сезімталдығы, мейірімділігі.
- қайтыс болғаннан кейінгі Жібектің жан күйініші. (Монолог)
- Жібектің Хорен ханды айлашылдығымен жеңуі. (жырдан үзінді)

Жырда Жібек: (слайд)

Кинода Жібек: Сүйген жарына қосыла алмай,
Өксіп – өксіп жылады.
Ғашық болсаң сондай бол.
- О, дариға, құдай
Керегені құшақтап,
Етпетінен құлады. («Қыз Жібек» фильмінен үзінді көрсетіледі)
Өмірде: (слайд, сурет) Жібек пен Төлегенді біз көзімізбен көрген жоқпыз. «Қыз Жібек» фильмі арқылы Меруерт пен Құман қазақ киносы тарихында кіршіксіз махаббаттың қайталанбас үлгісіне айналды.
«Жыр – сандықта» жыр жолдарын жатқа айтсақ,
«Ой – сандықта» Жібек - жырды талдадық
«Сыр - сандықта» ұшқыр оймен, қиялмен
Жыр жолдарын жалғайық.
ІV. Шығармашылық жұмыс. «Жадымда жыр боп жатталды Жібек бейнесі» деген жолды жалғастырып өлең шумағын құрастыру. (Оқушылардың жұмысы тексеріледі)
V. Сабақты қорытындылау. Біздің заманымыздың Төлегені - Құман Тастанбеков: «Мәңгі жас Төлегенде арман жоқ. Төлегенше сүюден қорықпаңдар»- десе, Жібек – Меруерт Өтекешова: «Халық санасынан өшпес орын алған ару Қыз Жібек пен Ер Төлегеннің ұрпағы болғанымызды біз мақтан етіп өстік»,- десе, біз:
Жадымда жыр боп жатталды Жібек бейнесі,
Көшпенен ұзап барады әне күймесі.
Бабадан қалған осынау асыл мұраның
Мәңгілік сақтар, сендерсің, енді иесі,- дейміз.
VI. Үйге тапсырма беру.

VII. Бағалау.