Полифониялық шығармамен жұмыс

ЖОСПАР
Сабақтың тақырыбы: Полифониялық шығармамен жұмыс
Мақсаты: Ұлы композитор И. С. Бахтың өмірі мен шығармашылығын таныстыру. Прелюдияның орындалу ерекшелігін оқушы санасына жеткізу, музыкалық - теориялық ұғымдарды меңгерту.
Тәрбиелік мақсаты: Композитордың құнды музыкаларын тыңдату арқылы оқушыны музыкалық білімге, өнерге, аспапта орындаушылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушының музыкалық сауатын, жылдам ойлау қабілетін дамыту.
Пәнаралық байланыс: Музыка әдебиеті, сольфеджио, хор.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту.
Қолданылатын көрнекі – құралдар: Баян аспабы, аудио, видео үнтаспалары, видеопроектор, әдістемелік көрнекіліктер.
Әдісі: Түсіндіру, сұрақ - жауаптар, шығарманы құрылысына қарай меңгерту.
Сабақтың барысы:
I Кіріспе.
а) Ұйымдастыру кезеңі.
ә) оқушының сабаққа әзірлігін, оқу - құралдарын дайындату.
б) Үй тапсырмасын сұрау:
Гамма F - dur, d - moll арпеджио, аккордтарын орындату.
А. Доренский «Веселое настроение» шығармасын жатқа сұрау, екпін, ритм сауаттылығын тексеріп, көрік (мех) қозғалысына мән беремін.
А. Диабелли «Рондо» берілген бөлімдерін жүргізіп ойнату. Динамикалық белгілері мен нюанстерін сұрау.
II Жаңа сабақ:
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын оқушыға таныстыру.
Полифония -(грек тілінен аударғанда poli – көп, pone - дыбыс) көп дауысты әндердің бір мезгілде қосылып орындалуы. Полифониялық формаға (канон, фуга т. б) хор шығармалары жиі қамтылады, әсіресе фугатодағы әдісте полифониялық шығарманың үзінділерінде.
Прелюдия (ежелгі латын тілінен аударғанда praeludo - алдын - ала ойнаймын, кіріспе жасаймын) дегенді білдіреді. Алғашқыда прелюдияны бір музыкалық шығармаларды клавишті, ішекті аспаптарда, органда орындағанда кіріспесі де таныстырылатын боған.
XYIII ғасырдан бастап прелюдияны дамытып, көркем шығармалардың басты кейіпкері еткен.
Прелюдиялар неміс композиторы И. С. Бахтың шығармаларында үлкен орын алды. Оның көптеген полифониялық шығармаларында кейбір ортақ қасиеттер тән. Олар әрекеттің моторлы сипаты, фактура мен ритмнің біркелкілігі. Ондай прелюдияларда фугаларға қарағандағ тақырыпты анықтап табу қиын. Қалыптасқан сыртқы формаларды сақтағандай боп Бах оларды ішкі жағынан сындырып жаңа деңгейге көтерді.
Иоганн Себастьян Бах 1685 жылы дүниеге келіп, 1750 жылы қайтыс болған. Өткен замандардың композиторлары арасында Бах - ерекше құбылыс. Композитор өзінің суреткерлігімен, тереңдігімен және шығармашылық жолының кеңдігімен музыка сүйер қауымды әлі күнге дейін таң қалдырады.
Гендельдің құрдасы Бах Гендель сияқты, өз заманының көрнекті жақтарын сипаттайды. Бірақ Гендель оның қаһармандығын, әрекеттігін суреттесе, Бах оның бай, күрделі жағын ашады.
Бах үлкен тарихи кезеңнің тәжірибесін қорытындылап, өзінің үлкен данышпандығымен ілгері ұмтылған. И. С. Бах шығармашылығы XIX - XX ғасырларда кең дамыды.
Бах - философ, музыкант, ол адам болмысының ең терең мәңгілікті сұрақтарын талқылаған: өмір мен өлім, адамның парызы мен мақсаты туралы.
Бах - лирик. Оның музыкаларының әр жолы адам жүрегінің жылылығымен жазылған. Бахтың лирикалық толғауларының жұмсақтығы, әуезділігімен бірге саналылық тәртібі сезіледі.
Бах - көп қырлы. Оның өнері өткір драматизмді және таза лириканы үлкен халықтық массаның сезімін білдіруді қамтиды.
Прелюдия – И. С. Бах. Екпіні - andante, тональділігі - си бемоль мажор, өлшемі ¾.
Шығарманы оқушы қабілетіне байланысты ойнатып, көрік қозғалысын, оң және сол қолдың үйлесімді орындалуын қадағалаймын.
Музыка тыңдату: Менуэт, Органная прелюдиялар, авторы И. С Бах.
III Сергіту сәті: ансамбль түрінде Н. Корецкийдің Карело - фин полькасын оқушымен қосылып орындау.
IV Қорытындылау:
Дидактикалық «Нота» ойыны бойынша жазылған сұрақтарға оқушының жауаптарын тыңдап, жаңа сабақты меңгерген нәтижесін саралаймын.
Сұрақтар қойылып, оқушыны бағалап, үйге тапсырма беремін.

Қазалы аудандық Қорқыт ата балалар музыка мектебі баян класының оқытушысы Байсенгер Әділбек Абылайұлының 3 - класс оқушысы Жұмахан Дамирге өткізген ашық сабағының жоспары