Жиен туралы

Жиен туралы
Қазақ қыздарынан туған баланы " жиен" деп, оларды ерекше еркелетеді. Қанша еркелесе де, əуре - сарсаңға салса да "Иттің күшігі "деп күле қабылдайды. Жиендер ұнатқан нəрселерін сұрамай əкетсе, "Əлгі күшік тістеп кетті"деп риза болады.
Бұл тартудың "Жиенқұйрық " аталу себебі: Ертеден Қайқы атты бидің жақсы көретін ақылды Смет деген жиені болыпты.
Смет нағашысына барып:- Ата, маған келесі жылғы төліңізден он қозы беріңіз десе, атасы: Қой құйрығында түймесі бар қозы туса саған берем - депті. Келесі жылы барлық қой түймесі қозы туыпты. Көрген ел: Бұл қалай болғаны?- десе, нағашысы: Бұл түгелімен Жиенқұйрық - депті.
Келесі жылы жиені келіп атасына: "Осы ешкілердің алған төлді маған беріңізші - депті, жайылып жүрген 20 ешкіні көріп, нағашысы: Жиенжан еркек болса лақтары сенікі, үстіне тағы бір лақ қосып берем - депті. Келесі жылы 20 ешкі 40 еркек лақ туыпты.
Нағашысы сөзінде тұрып, лақтарың беріпті.
Лақтарды айдап кетіп бара жатқан жиеніне қарап атасы: Жиен келгенше ауылға, жеті бөрі келсін - депті. Қазақта жиенге 40 серкеш атау осыдан қалған.
Самат бір жылда тағы келіп нағашысына: Келесі жылы бие шұбар құлын туса, маған беріңіз - депті.
Құлындаған биеден 40 шұбар құлын туыпты.
Қайқы би 40 құлынды жасырып, жиеніне: Ойбай Жиен, биелер шұбар құлын таппады - деп алдап, жиеніне тана - торпақ беріпті. Жиені, атасының алдағаның біліп. ренжіп кетеді.
Көп кешікпей Қайқы бидің малы қырылады.
Сол кезде: Жиеннің назасы жаман - депті Қайқы би. Сондықтан қазақ жиені не сұраса соны беретін болыпты.
Ал "Жиенқұрық"- деп атауының шығу себебі нағашысы ауылына келген жиеніне қолына құрық беріп: Өзіне ұнаған малға құрық сал - дейді.
Демек ұстаған құрық тиген мал жиені еншісі болған. Көбіне қазақтар "Жиенқұрық"- деп, үйіне алғаш келген жиенге қазіргі заманда қозы - лақ немесе мал атайды.
Қазақтар негізінен "Жиенқұрық" тартуы көп қолданады.

Этнограф Райхан Матаева