Дүние жүзінің халқының саны және ұдайы өсуі

Жезқазған қаласындағы
№ 10 орта мектептің
география пәнінің мұғалімі
Алданазарова Камила Алданазаровна

Сабақтың тақырыбы: Дүние жүзінің халқының саны және ұдайы өсуі
Сабақтың мақсаты: Дүние жүзінің табиғат ресурстары тақырыбы бойынша алған білімдерін жүйелеу, толықтыру, тереңдету. Дүние жүзінің халқының саны және ұдайы өсуі жөнінде түсіндіру.
Мазмұнға байланысты міндеттер:

1. Адамның шығу тегімен даму ерекшеліктерін зерттейтін антропология, бүкіл адамзаттың ата тегі жөніндегі бағыттар, алғашқы адамдардың шыққан жері, халық санағы, дүние жүзі халқының саны, халық санының ұдайы өсуі, демографиялық саясат туралы білу;
Демографиялық көрсеткіштерді салыстыру, талдау.
2. Оқулық мәтініне талдау жасау, салыстыру, баға беру.
3. Оқушыларды бірін-бірі тыңдауға, жауапкершілікке өзіндік пікірін айтуға, сөйлеу мәдениетіне тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, топпен жұмыс, ішінара зерттеушілік.
Қолданылатын технология; оқыту мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту.
Көрнекілігі: интерактивті тақта арқылы сызба нұсқа, кесте,слайдтар қолданылады.
Пәнаралық байланысы: тарих, биология.
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру. 1 мин.
II Білімдерін жан-жақты тексеру.15мин
1. Географиялық орта дегеніміз не?
2. Қоршаған орта дегеніміз не?
3. ҒТР-дің жетістіктері, адамзаттың шаруашылық әрекеттері нәтижесінде қандай экологиялық зардаптар тудырады, интерактивті тақтадағы сызбанұсқаны толтыру.

4. Ресурстар түрлерін сәйкестендіру, кесте бойынша.
5. Слайдтар көрсету, қандай ресурстар түріне жататындығын анықтау.
6. Тест, ( 1,2 нұсқа )
III. Жаңа білімді игертуге дайындық кезеңі, жаңа сабақтың мақсат-міндеттерімен таныстыру, сыныпты топқа бөлу. ( мақал-мәтелдің жалғасын табу арқылы сынып 5-топқа бөлінді)
IV. Жаңа білімді игеру. 25 мин

Сабақтың алғашқы « Қызығушылықты ояту » сатысының мақсаттары:
• оқылатын тақырыпқа танымдық қызығушылықты ояту
• оқушыны белсенділікке баулу, жаңа білімді оқып үйренуге дайындау, мотивтендіру.
Бұл мақсат « Ой шақыру » стратегиясы арқылы жүзеге асты. Бүгінгі сабақта
« Дүние жүзі халқының саны ұдайы өсуі » туралы оқып танысатындықтары жайлы айтылып, тақырыпқа сай не білетіндіктерін 3-5 минут аралығында дәптерге жазу тапсырылды, ең маңыздысы- барлық білгенін егжей-тегжейлі жазу керек екендігі айтылды. Жеке жұмыс кезінде әр оқушы тақырыпқа байланысты өз білімін анықтады.
Топта ортаға салу ой алмасу арқылы білімдерін толықтырды.
Бұл сатыда алынған ақпараттар тыңдалды, талқыланды, жұмыс дара , жұп, топ бойынша жүргізілді.
2-ші саты « Мағынаны таныту » сатысының мақсаттары:
• жаңа ақпаратпен танысу
• тақырып мазмұнына сай, өз білетіндерін жаңа ақпаратпен
• салыстыру.
Бұл мақсат ЖИГСО-2 стратегиясын қолдану арқылы жүзеге асты. Топтарға тапсырма парағы таратылды.
1-топтың тапсырмасы:
1. Антропология ғылымы нені зерттейді?
2. 16-сурет (107 бет ) карта бойынша адамның ежелгі қоныстану аймақтарын анықтау.
3. Адамзаттың арғы тегі жөнінде қандай бағыттар бар.
2-топтың тапсырмасы:
1. Алғашқы халық санақтары қай мемлекеттерде және қандай мақсатпен жүргізілді.
2. БҰҰ ел ішінде халық санағын неше жыл сайын өткізіп тұруды ұсынды
3. 14-сызба нұсқаны, қосымша анықтамалық құралдарды қолдана отырып, Қазақстандағы халық санының өзгерістеріне талдау жасау, себептерін анықтау, түсіндіру.

3-топтың тапсырмасы:
1. 15-нұсқа бойынша Жер шары халық санының өзгеру себептерін талдау.
2. Демографиялық жарылыс дегеніміз не, түсіндіру.
3. Демографиялық жағдайды сипаттау үшін, қандай демографиялық көрсеткіштер пайдаланылды.
4-топтың тапсырмасы:
1. Абсолютті демографиялық көрсеткіштері бойынша табиғи өсу, механикалық өсу дегеніміз не
2. Салыстырмалы демографиялық көрсеткіштер бойынша туу, өлу, табиғи өсу коэффициенттері қалай есептелінеді, берілген деректер бойынша Қазақстан халқының табиғи өсу коэффициентін есептеп шығару.
3. Дүниежүзі аймақтарының демографиялық көрсеткіштерін талдау, 16-сызба нұсқа бойынша туу, өлу, көрсеткіштерінің ең жоғарғы, ең төменгі аймақтарын анықтау, адамның жеке елдердегі өмір жасының ұзықтығы қанша, себебін түсіндіру.

5-топтың тапсырмасы:
1. Халықтың ұдайы өсуі дегеніміз не, оның неше типі бар
2. Қазақстанға халықтың ұдайы өсуінің қай типі тән, себебі неде.
3. Демографиялық саясат дегеніміз не, Қазақстан қандай демографиялық саясат ұстануда, сенің өз пікірін қандай.
Бұл сатыда оқушы жаңа ақпараттар мен, ойлармен танысады, әрбір топ берілген тапсырмаларды орындап, ортақ пікірлерін сараптайды.
3. « Ой толғау » сатысында әрбір топ мүшелері орындаған сараптама қорытындылармен топтарына қайтып келіп, мәтінді түйіндеді.Әрбір топтан спикерлер шығып, мәтінді түйіндеуді, сызбанұсқа, кесте түрінде қорғады.

Ең үздік топты анықтады.
« Ой толғаныс » үйрену процесінің соңғы сатысы болды, бұл кезде алған білімдерін ортаға салып, түсінгендерін өз сөздерімен жеткізіп, өз ойларын нақтылады, алған білімдерін сарапқа салып, өздерін-өздері бағалады.
V. Бағалау. 2 мин
Әрбір топ мүшесі таратылған бағалау парағы арқылы бағаланады.
Әрбір топ өз мүшелерін өздері бағалайды.

VI Үйге тапсырма беру, 2 мин.
§ 24-оқу,кескін картаға халық тығыздығы жоғары мемлекеттерді түсіру, ғаламтордан W.W.W stat kz. Қазақстан халқы туралы мәліметтерді қарау, соңғы деректер бойынша хабарлама дайындау.
Үйге тапсырма беріліп, мұғалім сабақты топ мүшелерімен бірге қорытындылайды.

Пайдаланылған әдебиеттер:
Г.Миралиева. «Сын тұрғысынан ойлау стратегиясын қолдана» // География және табиғат
Г.Беркенова «Успешный ученик как стимул для учителя»
Т. Қисенова «Сын тұрғысынан ойлау жобасы, менің оқушыларым және мен» // Дауыс және көрініс