Программалау тілінің қарапайым объектілері

Сабақтың тақырыбы: Программалау тілінің қарапайым объектілері.

Мақсаты:
Қарапайым объектілерді ажырата және қолдана білу, олардың Паскаль тілінде жазылу ерекшеліктерін меңгеру;
Бұл ұғымдардың барлық программалық тілдерге ортақ екеніне назар аудару, ортақ қасиеттер мен шамалар туралы білімдерін дамыту;
Көпсалалық, жан - жақтылық тұрғысында ойлау өрісін қалыптастыру.
Көрнекілігі:
Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт. мед. жабдықтар, компьютер.
Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Сабақтың барысы

І. Кіріспе. (2мин)
• Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;
• Журнал толтыру;
• Оқушылардың назарын сабаққа бұру,

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс. (10мин)
1. Үй жұмысын тексеру, ұпай беру (үй жұмысы бар - дұрыс – 1ұп, жоқ – 0; дұрыс емес – 0, 5ұп)
2. Қысқаша сұрақ - жауап;
• Паскаль тілінде программа қанша бөліктен тұрады?
• Түйінді сөз деген не? Бірнеше мысал келтір.
• Идентификатор деген не? Бірнеше мысал келтір.
• Математикадағыдан басқа Паскаль тілінде тағы қандай амалдар қолданылады? Мысал.
•:= ‘; таңбалары Паскаль тілінде не үшін қолданылады?

ІІІ. Жаңа сабақ(15мин)
Белгілі бір ортадағы сан - алуан нәрселердің әрқайсысын жеке атап жүрмес үшін оны объекті деп атайды. Олай болса Паскаль ортасында қандай обектілер бар деп ойлайсыңдар? Паскаль ортасындағы объектілерге мыналар жатады: «сан», «идентификатор», «тұрақты», «айнымалы», «функция», «процедура» және «өрнек»
1. Сандар. Сандар мен айнымалылар бүтін және нақты болады.
Бүтін сандар: 1, 2, - 9, 100, 65535, 0 т. б. (integer)
16 - лық бүтін сандар: $F, $8B2,…
Нақты сандар: 1, 2, 2. 65, 0, - 6. 0, 512, 12052500... кез - келген санды нақты санға жатқызуға болады. (real);
2. Атау - идентификатор. Айнымалыларды, файлдарды т. б объектілерді белгілеуге арналған таңбалар тізбегі. Мысалы:
х:=15. 5; a:=512; mektep:=’Жібек жолы’ … Мұндағы х, a, mektep идентификаторлар ал, 15. 5, 512, ’Жібек жолы’ – бұлар айнымалылардың мәндері. Паскалдың қызметші сөздері немесе операторларын белгілейтін сөздерді (var, integer…) атау ретінде алуға болмайды. Кез - келген қазақша сөзді ағылшын әрпімен жазып, атау ретінде алуға болады.
3. Тұрақты немесе константа деп программаның орындалу барысында мәні өзгеріссіз қалатын шаманы айтады. Мыс: g:=9. 81 k:=9E9 e:=1. 6e - 19…
4. Айнымалылар деп программаның орындалу барысында мәні өзгеріп отыратын шамаларды айтады. Ондай шамалар шексіз көп. Мысалы: ауа райы, уақыт, жыл мезгілдері... Айнымалыларды екіге бөліп қарау керек.
Қарапайым айнымалылар – бұлар өз атауларымен ғана жазылады.
Индексті айнымалылар – бұларда айнымалының атымен бірге индексі де жазылады. Оған кестелік шамаларды жатқызуға болады. Мысалы: сабақ кестесі – баған (сыныптар) және жол нөмірі (күндер) арқылы көрсетіледі.
5. Түсіндірмелер программаның әр жолының тұсына {} фигуралы жақша ішіне жазылады. Олардың көмегімен программаны талдау, түсіну оңай.
ІІІ. Сабақты бекіту: (10мин)
1. Қатарда жазылған сандардың қандай ортақ қасиеттері бар?
- 10, - 5, 0, 5, 10,...,..., бүтін сандар,
- 1, 5, - 1,..., 0,...,..., 1, 5,... нақты сандар.
2. Осы сандар қатарында қандай заңдылық бар?
Бүтін сандар 5 - ке артып отырады. Арифметикалық прогрессия заңдылығы бар.
Нақты сандар қатары 0, 5 - ке артып отырады, АФ заңдылығы бар.

3. Мына айнымалыларға қандай мәндер берілуі мүмкін?
Типі сөз болса mektep, vuz, (кез - келген сөз)
Типі нақты болса dd, x, y2, (кез - келген сан)
Типі бүтін болса ddч, xч, y23, (тек бүтін сандар)

4. Тұрақтылар мен айнымалыларды көрсет, басқа мысалдар келтір?
5, 5, 600, m6, aaa, mektep, 1. 6e - 19, 9. 81, ауа райы, уақыт, мемлекет атауы, планета атауы, жастық шақ, масса, удеу, хим. элем. аты...
IV. Оқушыларды бағалау: (5мин)